cho loài người phản ánh chiến công vĩ đại của con người tìm ra lửa và biết
sử dụng lửa như là cuộc cách mạng năng lượng đầu tiên cho lịch sử nhân
loại. Chắc chắn rằng thần thoại này cùng với ý nghĩa cơ bản, chủ yếu ấy
được hình thành trong một thời kỳ xa xưa thuộc giai đoạn thị tộc mẫu quyền,
chứ không phải đợi đến thời kỳ Hésiode thế kỷ VIII TCN và Eschyle muộn
hơn sau này mới có. Tuy nhiên trong dạng thái câu chuyện mà chúng ta lưu
giữ được và kể lại ở đây thì dấu ấn của thời kỳ thị tộc phụ quyền in vào khá
rõ, khá đậm. Trước hết là ở lớp huyền thoại về Pandore và những tai họa mà
loài người phải chịu đựng. Rõ ràng ở lớp huyền thoại này có sự “coi thường
phụ nữ”, “đánh giá rất thấp vai trò của phụ nữ”. Hơn thế nữa, lại coi phụ nữ
như là ngọn nguồn của mọi thứ tai họa, mọi nỗi bất hạnh trong đời sống! Chỉ
vì cái thói tò mò của Pandore mà loài người chúng ta phải chịu đựng biết bao
nhiêu tai họa khốn khổ! Phải chăng đây là một bằng chứng về “sự thất bại
lịch sử lớn của giới phụ nữ” (F. Engels)? Sau này trong huyền thoại Oreste
trả thù cho cha, Oreste được nữ thần Athéna xử trắng án trong vụ kiện tội
giết mẹ, chúng ta lại có một bằng chứng nữa về sự thất bại đó.
Nhân đây ta cũng nói thêm một chút về huyền thoại tội tổ tông của
Thiên Chúa giáo. Dường như có một sự đồng dạng nào thì phải. Cũng tại
thói tò mò của người đàn bà đầu tiên của thế gian, Ève, nên mới xảy ra
chuyện ăn quả cấm. Và Thượng đế chí công minh, chí bác ái, chí nhân hậu là
như thế mà sao khi trừng phạt tội lỗi, lại bắt người đàn bà chịu hình phạt
nặng hơn? Phải mang nặng đẻ đau và phải chịu sự thống trị của người đàn
ông.
Còn người đàn ông phải đổ mồ hôi sôi nước mắt lấy đất, vật lộn với
đất thì mới có miếng ăn. Thượng đế đã thiên vị đối với người đàn ông, thậm
chí có thể nói: “Tay trái giáng đòn trừng phạt nhưng tay phải lại trao phần
thưởng”, lại cho người đàn ông được quyền thống trị đối với đàn bà! Đúng là
một cách xét xử không công bằng chút nào, bôi nhọ công lý. Nếu như
Thượng đế có một tòa án phúc thẩm thì nhân loại sẽ phải đệ đơn xin cứu xét
lại. Nhưng Thượng đế là khởi đầu và cũng là kết thúc cho nên từ gần hai
nghìn năm nay người ta vẫn tin là Thượng đế chí công, chí minh, chí bác ái,
chí nhân hậu. Kết luận: sự ngu dốt đẻ ra lòng tin mù quáng của tôn giáo.
Dấu ấn rõ rệt hơn nữa của thời kỳ thị tộc phụ quyền hoặc muộn hơn
của thời kỳ hình thành nền văn minh của xã hội chiếm hữu nô lệ là: tất cả
những thành quả của trí tuệ, trí thức của nhân loại, lao động của nhân loại
đều được quy tụ về công lao của Prométhée và ngọn lửa. Chữ viết, y học,
toán học, thuật luyện kim... những thành quả chỉ có thể có được khi đã có sự
phân công lao động trí óc và lao động chân tay, khi đã có lao động của
những người nô lệ tạo ra sản phẩm dư thừa trong một mức độ ít ỏi nào đó đủ
để nuôi một lớp người chuyên làm những công việc quản lý nhà nước,
