Nguyễn Trọng Khanh
Thành Cát Tư Hãn
Chương XXI
TÁI CHIẾM TÂY-HẠ
Sử Trung-Hoa thuật rằng một cận quan của Thành-Cát Tư-Hãn có phận sự
phải nhắc nhở ông nhớ hàng ngày vào buổi trưa và buổi chiều việc "đế
quốc Tây-Hạ vẫn còn tồn tại bên cạnh đế quốc Mông-cổ". Ông quyết thực
hiện cho kỳ được lời phát thệ trước khi đi đánh đế quốc Kharesm, phải đáp
lại sự phản bội của chúa Tây-hạ bằng bất cứ giá nào.
Nhưng chúa Tây-hạ đã chết cùng một năm với Mộc-Hoa-Lê và hoàng
đế Kim. Thái tử lên kế vị liền thu dụng tất cả người Trung-quốc chống
Mông-cổ cùng tất cả bọn tàn quân Kim, Khiết-đan, lập thành một đạo binh
hùng hậu tới 500.000 người.
Trong lúc Tây-hạ đang chiêu binh mãi mã, ở nước Kim những hoạt
động chống Mông-cổ cũng sôi động trở lại. Cậy vào sông Hoàng-hà ở mặt
Nam và những thành luỹ kiên cố trong các vùng núi hiểm ở mặt Tây, vua
Kim lại tập hợp lực lượng quyết một trận sống chết.
Cũng theo sử Trung-hoa, trong 15 năm chống ngoại xâm và nội chiến,
18 triệu người đã chết ở đế quốc Kim và đế quốc Tây-hạ, tính ra gần một
phần ba dân số. Vậy mà đế quốc Kim còn tiềm lực phát động một cuộc
kháng chiến, hoặc hơn nữa, tấn công trở lại. Quân đội của họ tiến vào các
tỉnh đã mất, đánh bại nhiều cánh quân Mông-cổ đóng lẻ tẻ rồi tổ chức lại
quân trú phòng ở những thành do Mộc-Hoa-Lê chiếm.
Thành-Cát-Tư-Hãn liền rời Mông-cổ mở cuộc chinh phạt ở mạn Nam
và mạn Tây. Ông dẫn hết đám con đám cháu cùng với 180 ngàn quân tiến
phát. Nhân dịp này ông đưa ra một nguyên tắc cho mọi hoạt động trong
