THÀNH CÁT TƯ HÃN - Trang 82

vậy ngươi hãy nghe ngóng, quan sát thay cho ta. Ta phong cho ngươi chức
đại phán quan giữ việc xét xử và trừng phạt những kẻ lường gạt, trộm cắp
và tất cả những kẻ vi phạm luật Yassa. Không một ai được phản đối quyền
phán quyết của ngươi.

Lối bổ nhiệm thật bất thần nhưng Thành-Cát-Tư-Hãn vẫn không sai
lầm. Cô – Tô – Cô nêu ra hai nguyên tắc để xét xử: tất cả những chứng cớ
trưng ra đều vô giá trị và kẻ nào bị bắt quả tang hay tự thú tội mới kể là
phạm pháp. Dưới ngọn đèn công lý của ông ta những tội sát nhân, trộm
cướp, ngoại tình không còn trong xã hội Mông cổ nữa. Tinh thần trọng
danh dự lên cao đến nỗi không ai chối lỗi cả, hầu hết là những kẻ phạm tội
đều tới phán quan tự thú nhận rồi xin khoan hồng.

Bộ luật Yassa được khắc bằng chữ Thổ - phồn trên những tấm bảng
sắt, đã thất lạc từ khi đế quốc Mông – cổ sụp đổ; ngày nay chỉ còn sót lại
một ít mảnh vụn nên đám con cháu sau nầy không còn ai biết nữa. Nhưng
có điều đáng lưu ý là một thế kỷ rưỡi sau Thành-Cát-Tư-Hãn, nhà đại chinh
phục Timour nhận rằng ông đã thành công là nhờ có nghiên cứu kỹ càng bộ
luật ấy. Và Mogol-Baber, ba thế kỷ sau cũng xây dựng đế quốc Ấn trên nền
tảng Yassa….

Trong những tuần liên hoan, một mặt đại hãn vẫn chè chén vui chơi
với các tướng, một mặt hạ lệnh, phân định nhiệm vụ cho mỗi người. Họ
phải kiểm tra tất cả các bộ lạc để biết đích xác số lều trại. Thành lập một bộ
tổng tham mưu (Iourt Dchi) thường trực có nhiệm vụ phân chia mục trường
cho công bằng tùy theo tầm quan trọng của mỗi bộ lạc; tập trung tin tức, tài
liệu về các xứ lân cận; lập số tráng đinh từng khóm (10 lều) để động viên
lúc chiến tranh; qui định những con đường trẩy binh, hội binh. Lập một bộ
Targou Dchi gồm những sĩ quan lo việc hành chánh chuyên giải quyết
những vấn đề khó khăn, những vụ tranh chấp; một bộ Bouliargou Dchi gồm
những cảnh binh giữ an ninh trên các ngõ giao thông, kiêm phận sự bắt giữ
những gia súc chạy lạc, trả lại cho chủ nếu họ chứng minh được quyền sở

Liên Kết Chia Sẽ

** Đây là liên kết chia sẻ bới cộng đồng người dùng, chúng tôi không chịu trách nhiệm gì về nội dung của các thông tin này. Nếu có liên kết nào không phù hợp xin hãy báo cho admin.