này tồn tại được 250 năm, bền nhất trong bốn nước.
7. Đế quốc Mông Cổ: Đại Hãn quốc ở phương Đông
Cho rằng người con thứ ba là (II C) Oa Khoát Đài tài giỏi nhất trong bốn
người con mà mình đã chọn, (I) Thành-cát-tư Hãn giao cho miền đất quan
trọng nhất ở Đông-Bắc-Á, bao gồm đất Mông Cổ khởi nguyên, đất của
người Toungouses (Mãn Châu ngày nay), bán đảo Triều Tiên (?), nước Đại
Hạ, một phần nước Tây Liêu. Năm 1232, Oa Khoát Đài vượt sông Hoàng
Hà, đánh kinh đô mới của nước Kim là thành Khai Phong, năm sau thì hạ
được thành, vua nước Kim tự sát. Năm 1235, kinh đô của Đại Hãn Quốc là
Karakorum được những thợ khéo xây xong. Cũng năm ấy, Oa Khoát Đài
phái hai đạo quân cùng tấn công Nam Tống: đạo thứ nhất đánh vào Tứ
Xuyên, chiếm được Thành Đô; đạo thứ hai đánh xuống Hồ Bắc, chiếm
được Tương Dương. Nhưng đến năm 1238 thì quân Nam Tống phản công,
lấy lại được cả hai thành, quân Mông Cổ phải rút lui. Năm 1241, Oa Khoát
Đài mất. Con là (III C1) Quý Do nối ngôi Đại Hãn từ năm 1246 đến khi
mất vào năm 1248. Đến đây, ngôi Đại Hãn truyền sang ngành thứ tư, ngành
út. Năm 1251, (III D1) Mông Kha, người con cả của Đà Lôi, lên nối ngôi
Quý Do. Năm 1253, ông sai em ruột là Hốt Tất Liệt mang quân đi đánh nhà
Tống. Ông hoàng đệ này lại sai một viên tướng tên là Ngột Lương Hợp
Thai (Wouleangotai) đem một đạo quân đi đánh nước Đại Lý (tức là nước
Nam Chiếu) ở Vân Nam. Trong vòng hai tháng, nước Đại Lý mất vào tay
hai tướng Mông Cổ là Đường Ngột Ngải và Xích Tu Tử. Rồi tiện đường,
năm 1257, Ngột Lương Hợp Thai tiến sâu nữa đánh Đại Việt nhằm mục
đích bao vây nhà Nam Tống ở mặt tây-nam và mặt nam. Quân Mông Cổ
men theo đường sông Thao tỉnh Hưng Hoá, chiếm được kinh đô Thăng
Long của Đại Việt, còn thấy sứ Mông Cổ bị xiềng trong ngục. Quân Mông
Cổ không chịu nổi mùa nóng tại lưu vực sông Hồng, chết bộn, chưa kịp rút
thì đã bị vua Trần Thái Tông (1225-1258) phản công ở Đông Bộ Đầu, thua
to, chạy đến trại Quy Hoá thì bị chủ trại đón đánh. Giặc vội vã rút về Vân
Nam, không dám cướp bóc nữa, cho nên được người Việt tặng cho mỹ
danh là ”Giặc Phật” . Một cánh quân Mông Cổ khác cũng kéo sang tàn phá
