THÀNH-CÁT-TƯ HÃN VÀ ĐẾ QUỐC MÔNG CỔ - Trang 19

thành Pagan của người Miến Điện. Năm 1258, ba đạo quân Mông Cổ lại
tấn công Nam Tống: đạo thứ nhất đánh Tứ Xuyên, bị chống trả rất dữ dội;
đạo thứ hai do đích thân Hốt Tất Liệt chỉ huy đánh Hồ Bắc chiếm được
thành Vũ Xương; đạo thứ ba đánh Hồ Nam chiếm được thành Trường Sa.
Năm 1259, trong một trận ở Hồ Nam, Mông Kha bị thương, mấy hôm sau
thì mất. Cả ba đạo đều rút lui do việc hai ông hoàng đệ Hốt Tất Liệt và
Ariq Boke tranh nhau ngôi Đại Hãn. Đại Lý thừa dịp giành lại độc lập. (III
D2) Hốt Tất Liệt lên ngôi Đại Hãn. Ông cho xây lại kinh đô nhà Kim là
Trung Đô (sau này là Bắc Kinh), xong năm 1267 và đặt tên là Đại Đô, rồi
thiên đô từ Karakorum về đấy. Cũng năm ấy, Hốt Tất Liệt lại tấn công Hà
Nam, Hồ Bắc. Quân Nam Tống chống cự mãnh liệt, mãi đến năm 1273,
ông mới chiếm được thành Tương Dương trên sông Hán Thuỷ. Năm 1274
bắt đầu cuộc đại tấn công: đại tướng Bá Nhan chỉ huy hai đạo quân, một đi
đường thuỷ, một đi đường bộ cùng xuống Giang Tô, năm 1276, chiếm
được kinh đô Hàng Châu của Nam Tống, bắt được vua và hoàng gia.
Tướng nhà Nam Tống ở miền nam sông Dương Tử còn chống cự mãi đến
năm 1279 mới thôi.
Năm 1351, Hàn Sơn Đồng và Lưu Phúc Thông sáng lập Bạch Liên giáo,
chống lại sự đô hộ của người Mông Cổ. Chỉ vài tháng sau, họ Hàn bị bắt
rồi bị xử tử. Họ Lưu dựng cờ khởi nghĩa ở quận Anh Châu, tỉnh An Huy.
Quân nổi loạn quấn khăn đỏ trên đầu nên còn được gọi là Hồng Bố Quân.
Chả mấy chốc mà quân này có đến 100 ngàn người, dân chúng hai bên bờ
sông Hán Thuỷ và sông Dương Tử theo về càng đông. Rồi năm 1352, Từ
Huy Thọ nổi lên ở Hồ Bắc, chiếm một dải dọc hữu ngạn sông Dương Tử.
Năm 1355, Chu Nguyên Chương, một thủ lãnh của Minh giáo, chiếm được
Hàng Châu và nhiều thành quan trọng khác, rồi xông lên chiếm Đại Đô.
Vua nhà Nguyên bỏ chạy về Mông Cổ. Họ Chu lập ra nhà Minh (1368-
1644).
Năm 1271, Hốt Tất Liệt đã tuyên bố thành lập nhà Nguyên. Nhưng sử
Trung Hoa chỉ công nhận nhà này từ năm 1280 là năm nhà Tống không còn
cầm quyền nữa đến năm 1368 là năm người Mông Cổ bị đuổi khỏi Trung
Hoa, dài 88 năm, gồm 11 đời vua, kể từ Nguyên Thế Tổ Hốt Tất Liệt.