Những nỗi băn khoăn lơ mơ của ta cuối cùng cũng chấm dứt khi ta xô
vào lưng Kolya, va mũi đánh bốp và giật mình la lên. Hơn chục tiếng người
khác suỵt ta im lặng. Nheo mắt nhìn những hình thù lờ mờ phía trước mình,
ta thấy là mọi người đã tập hợp lại bên một tảng đá to sừng sững, phủ cứng
tuyết. Vika đã ở sẵn trên chỏm tảng đá; ta không biết bằng cách nào mà cô
trèo lên được gờ đá trơn tuột và đông cứng của nó trong bóng tối.
“Chúng đang đốt làng," cô gọi với xuống Korsakov.
Cô vừa nói những từ đó thì ta cũng ngửi thấy mùi khói trong không khí.
“Chúng tìm thấy những cái xác rồi,” Korsakov nói.
Bọn Đức đã quán triệt rất rõ ràng triết lý trả thù của chúng đối với người
dân trong vùng chiếm đóng. Chúng đóng những tờ áp phích lên tường;
chúng ban bố những bản tuyên cáo trong chương trình phát thanh bằng
tiếng Nga; chúng rêu rao thông qua bọn tay sai: cứ giết một người lính của
bọn tao thì bọn tao sẽ giết ba mươi người Nga. Truy lùng du kích là công
việc khó khăn, nhưng bố ráp từng đám người già, phụ nữ và trẻ em lại dễ
dàng, cho dù hiện thời hết nửa dân trong nước đang bỏ trốn.
Nếu Korsakov và người của anh ta có bận lòng khi biết rằng vụ đột kích
của họ hồi đêm đã làm bùng phát một màn tàn sát những người vô tội thì ta
cũng không nhìn thấy dấu hiệu nào trong những lời họ thì thầm trao đổi với
nhau. Kẻ thù đã tuyên bố chiến tranh tổng lực khi chúng xâm lược đất nước
chúng ta. Chúng đã thề, hết lần này đến lần khác và in ra hẳn hoi, sẽ thiêu
rụi những thành phố của chúng ta và biến người dân thành nô lệ. Chúng ta
không thể chiến đấu với chúng một cách dè chừng. Chúng ta không thể
chống lại chiến tranh tổng lực bằng chiến tranh nửa vời. Những người du
kích sẽ tiếp tục thủ tiêu những tên Quốc xã; và cuối cùng lũ phát xít sẽ học
được rằng chúng sẽ không thể giành được chiến thắng ngay cả khi chúng
có giết ba mươi dân thường cho mỗi tên lính của chúng bị chết. Phép toán
đó thật tàn nhẫn, nhưng những phép toán tàn nhẫn vẫn luôn có lợi cho nước
Nga.
Vika lồm cồm trèo xuống khỏi tảng đá. Korsakov bước lại bàn bạc với
cô. Khi đi qua bọn ta anh ta lẩm bẩm với Kolya, “Vậy là xong vụ Novoye
