Thường khi Võ Hầu bàn luận việc nước , mà thấy các quan trọng triều
không ai thông thái bằng mình được , thì lúc bãi triều vua tỏ vẻ vui mừng .
Khởi tiến lên nói rằng: Ngày xưa , thường khi vua sở Trang Vương bàn luận
việc nước , mà thấy các quan trong triều không ai thông thái bằng mình thì lúc
bãi triều Vua tỏ vẻ lo buồn . Thân Công hỏi vua rằng: Vua có vẻ lo buồn , vì
sao thế? Vua đáp: Quả nhân nghe rằng đời không bao giờ hết thánh nhân ,
nước không bao giờ thiếu hiền tài , ai được các bậc ấy làm thầy là người ấy
làm Vương , ai được các bậc ấy làm bạn thì ấy làm Bá . Nay quả nhân là người
bất tài , mà các quan trong triều không ai hơn được quả nhân , đó là điều nguy
hại của nước Sở vậy vào trường hợp Sở Trang Vương lo buồn mà nhà vua lại
vui mừng thì hạ thần phải thầm lo sợ vậy!
Nghe nói thế , Võ Hầu bèn có sắc khen
THIÊN THỨ HAI
TRÙ LIỆU ĐỐI PHÓ VỚI QUÂN ĐỊCH .
Võ Hầu nói với Ngô Khởi rằng: Nay nước Tần hiếp phía Tây nước ta , nước
Sở bịt phía Nam nước ta , nước Triệu ép phía Bắc nước ta , nước Tề tấn phía
đông nước ta , nước Yên chặn phía sau nước ta , nước Hàn án ngữ phía trước
nước ta , binh sáu nước đem giữ chặt bốn phía , ta bị kẹt vào thế quá bất tiện,
biết lo tính làm sao đây?
Khởi đáp rằng: Phép giữ yên nước nhà là trước hết phải lấy sự phòng bị làm
quý . Nay vua đã biết phòng bị thì tai họa còn xa xăm chưa thế tới được . Hạ
thần xin luận về phong tục , tính tình của người dân sáu nước:
Nước Tề bày trận cẩn thận mà không vững bền;
Nước Tần bày trận rời rạc nhưng biết tự đánh;
Nước Sở bày trận chỉnh tề nhưng không được lâu;
Nước Yên bày trận giữ thế thủ nhưng không bỏ chạy;
Tam Tấn
bày trận có trật tự nhưng không vận dụng .
Dân Tề tính khí cứng cỏi , nước giàu , vua tôi kiêu căng xa xỉ , nhưng việc
săn sóc lê dân rất sơ sài , nên chính trị khoan dung nhưng bổng lộc phân chia
không đều , một trận mà hai lòng , phía trước cẩn thận mà phía sau khinh suất ,
cho nên bày trận cẩn thận mà không vững bền . Phép đánh họ ắt là chia quân ra
ba phần mà đánh vào hai hông phải và trái , bám sát theo họ thì có thể phá trận
của họ được .
