TIỆN NGHI THẬP LỤC SÁCH
THỨ NHẤT: YÊN NƯỚC
Phép yên nước là do ở phép yên nhà.
Phép yên nhà là cốt xây cái gốc. Cái gốc mà xây được thì ắt là cái ngọn phải
ngay thẳng vậy. Thế mà gốc là cái phải nói trước. Ngọn là cái ứng hòa theo.
Cái phải nói trước hết là Trời Đất. Cái ứng hòa theo là vạn vật.
Về vạn vật thì không thể sinh ra nếu không có Trời, không thể lớn lên nếu
không có Đất, không thể thành hình nếu không có tay người.
Lễ học ở nhà trường, nhạc bát dật
(1)
, minh đường (cửa quan) rộng rãi hòa
nhã, tôn miếu cao lớn, cốt là để lo về cái gốc của con người
(2)
.
Cho nên cái gốc là phép thông thường, là quy củ chính yếu. Đục tròn không
thể đục lỗ mộng vuông, dao chì không thể chặt chém. Đó chẳng phải là việc
thường dùng, nên không làm được xong công việc. Chẳng phải là khí cụ
thường dùng thì không thể đạt tới sự tinh xảo.
Cho nên Trời mà thất thường ắt là có nghịch khí. Đất mà thất thường ắt là có
sự khô bại. Người mà thất thường ắt là có hoạn hại.
THỨ HAI: ĐẠO VUA TÔI
Mối quan hệ giữa vua và tôi là do cái tượng của Trời Đất mà hiện ra
(3)
.
Tượng của Trời mà sáng ắt là đạo vua tôi được đầy đủ. Vua ban ơn xuống
dưới để làm điều nhân, bề tôi thờ người trên để làm điều nghĩa.
________________________
Nhạc bát là một loại nhạc dùng tại triều đình của Vua.
Minh đường (cửa quan) tượng trưng cho hình pháp, chính trị. Tôn miếu
tượng trưng cho sự thờ cúng tổ tiên. Lễ nhạc, chính trị, hình pháp, tôn giáo có
mục đích là gìn giữ lòng người cho được điều hòa.
Theo quan niệm cổ xưa thì mối quan hệ giữa Vua và Tôi tùy thuộc mối quan
hệ thiên văn giữa sao Bắc Thần và các sao Thai, Phụ, Nhị Thập Bát Tú. Như
