Bậc tướng giỏi ngày xưa, trước hết, trăm họ sầu oán, nhân dân mắc phải
nhiều bệnh tật, bệnh truyền nhiễm, kế hoạch không sắp đặt trước, khí giới
không sửa chữa, lính không tập luyện, binh cứu viện bên ngoài không đến,
đường xa mà trời đã tối (công việc còn nhiều mà không đủ thì giờ), sĩ tốt mệt
mỏi, tướng súy cư xử nhạt nhẽo lại sĩ tỏ ý khinh nhờn, biếng nhác chẳng lo sắp
đặt chuẩn bị, đi tới chẳng thon thả lập trận, lập trận mà không yên định; đang
đi lên dốc, đang qua chỗ hiểm, nửa nấp nửa ló; qua đò vượt sông, cờ xí tán
loạn, tướng sĩ lìa nhau; đánh thắng mà kiêu căng, bày trận không có thứ lớp,
lính mệt mỏi và sợ hãi, tuy đại quân đã cấp lương thực nhưng lính chưa ăn, tự
đi tự đứng không theo lệnh trên, hoặc có kẻ tới trước, hoặc có kẻ lui về sau, thì
nên đánh mà chẳng ngờ.
(Nếu bên địch), người trên vững vàng, người dưới nhân ái, tuy tin cậy và
tưởng thưởng mà cũng trừng phạt đều, đem lực lượng cũ kỹ ra phô bày, bổ
nhiệm người hiền lương, sử dụng người tài năng, quân đội cung kính mà giữ lễ
nghi, giáp binh chắc bén, lương thực được chuẩn bị để có dư dùng, nền chính
giáo chẳng hư hoại, láng giềng bốn bên đều hòa mục, có nước lớn sẵn sàng
ứng viện, nếu bên địch được như thế, thì nên rút lui mà tránh đi…
_______________________
Thế ở đây có nghĩa là cơ hội, dịp
XXXIX CHỈNH ĐỐN QUÂN ĐỘI
Ra quân đánh giặc thì lấy sự chỉnh tề làm hơn.
Nếu thưởng phạt không sáng suốt, pháp lệnh không được tín nhiệm, nghe
chiêng mà không dừng, nghe trống mà không tiến, dầu có quân trăm vạn, cũng
dùng không được việc gì.
Quân đội chỉnh tề có nghĩa là ở yên thì giữ lễ nghi, chuyển động thì có uy
nghi, tiến lên thì không ai có thể địch lại, lui về thì không ai đánh đuổi được,
đằng trước và đằng sau ứng biến ăn khớp với nhau, bên trái và bên phải ứng
biến đúng hiệu lệnh, cùng hưởng cảnh an ổn với nhau, cùng chịu cảnh nguy
khốn với nhau, sĩ tốt gắn bó với chủ tướng mà chẳng xa lìa, có thể dùng luôn
mà chẳng mệt mỏi.
