Đánh vào lòng địch gọi là biết người, giữ vững khí thế gọi là biết ta".
Thái Tông nói: "Đứng lắm, khi lâm trận, trẫm thường đoán trước lòng địch
và lòng minh, suy xét thật kỹ rồi mới biết được người.
Quan sát khí thế của địch và của ta, so sánh thật kỹ rồi mới biết được ta.
Như vậy biết người biết ta là điều trọng yếu của binh gia. Các vị tướng ngày
nay tuy chưa biết người, nhưng nếu biết ta, thì làm sao có thể không có lợi
được?"
Lí Tĩnh đáp: "Tôn Tử nói: "Trước hết không để ai thắng mình” là biết ta.
"Đợi đến lúc có thể thắng địch" là biết người.
Lại nói: "Không thể thắng là ở ta, có thể thắng là ở địch". Thần
không bao giờ có thể quên lời khuyên này”.
Thái Tông hỏi: "Tôn Tử nói: Phép đoạt khí thế của ba quân là khí thế buổi
sáng thì tinh nhuệ, trưa thì lười biếng, chiều thì suy giảm, nên ngưòi giỏi dùng
binh tránh cái khí tinh nhuệ của địch, mà đánh khi họ lười biếng và suy yếu".
Thế nghĩa là gì?
Lí Tĩnh đáp: "Phàm con người bẩm sinh có bầu máu nóng, hăng hái đấu
tranh, dù chết cũng không cần suy xét là do cái khí tạo ra như vậy. Nên theo
phép dùng binh trước phải quan sát binh sĩ của ta, khích động cái khí thế chiến
thắng của ta, rồi mới có thể đánh địch.
Ngô Khởi có bốn cơ mưu, mà vẫn lấy khí cơ là trọng hơn cả, cũng không
ngoài lẽ đó, có thể khiến cho mọi người tự nguyện chiến đấu thì khí thê dũng
mãnh không ai có thể ngăn được.
Nói khí thế buổi sáng tinh nhuệ, vốn không phải là chỉ hạn định ở thời
gian. Đấy là lấy một ngày từ sáng đến tối làm thí dụ mà thôi.
Phàm nổi trống ba làn mà địch vẫn không suy kiệt thì làm sao có thể khiến
địch lười biếng hay suy yếu?
Vì học hỏi chỉ hiểu suông theo câu văn nên mới bị địch dụ, nếu thấu triệt cái
lí lẽ để nhận định thì có thể dùng binh”.
Thái Tông nói: “Khanh đã từng nói Lí Tích có tài về binh pháp, về sau có
thể dùng được. Nhưng nếu không do trẫm chỉ đạo thì không thể dùng được.
Sau này Thái tử lên trị vì, thì làm thế nào để sử dụng được hắn?”
Lí Tĩnh đáp: "Làm theo kế của bệ hạ thì không gì bằng truất bỏ Lí Tích, rồi
mật lệnh cho Thái tử về sau sẽ thu dụng hắn, tất có sự nhớ ơn và lo việc
