chọn một nơi không gần ruộng vườn, dựa kề gò núi, rộng không quá 100 dặm,
dẫn quan binh đến để đi vây săn. Trong mấy ngày đi về sẽ tự làm việc huấn
luyện, dạy cho phương chia hợp tiến lui và phép đóng đinh đỗ ngủ, để cho cưỡi
ngựa rong ruổi, quen việc kỵ xạ, quân bộ thì đuổi chạy ngoài đồng nội, rèn lấy
sức chân. Trước ngày thì nhắc rõ hiệu lệnh, nghiêm buộc quân lính, không cho
rối động, cốt khiến binh dân cùng giữ yên. Tập rèn như thế mỗi năm ba lần,
lấy làm lệ thường, thì binh lính quen việc khó nhọc, rồi hẳn ngày tinh mạnh, kỵ
binh bộ binh, kỹ nghệ tự nhiên thuần thục. Lại khiến tập biết phép phân hợp
tiến lui, và phép lập dinh đỗ ngủ. Binh và ngựa sẽ khỏe mà có tiết độ, hàng
trận sẽ được chỉnh tề. Đối với dinh ngũ các tỉnh biên thùy rất là có ích.
Giáo lệnh của quân: Chia dinh định trận, có ai tiến lui trái lệnh thì ghép vào
tội phạm giáo; hàng trước thì hàng trước dạy, hàng sau thì hàng sau dạy, hàng
tả thì hàng tả dạy, hàng hữu thì hàng hữu dạy, giáo cử 5 người, ai đứng đầu là
có thưởng. Người nào không dạy thì cũng tội như người phạm giáo, phải đi
quanh dưới đất để tự nêu tội với hàng ngũ; trong hàng ngũ người nào tự đứng
ra nêu tội thì cho miễn tội.
Phàm một ngũ ra trận, nếu có một người không tiến ra liều chết với địch, thì
người dạy cũng bị tội như người phạm pháp. Phàm thập phải giữ cả thập, nếu
mất một người mà 9 người không liều chết với địch, thì người dạy cũng tội
như người phạm pháp. Từ thập trở lên cho đến tì tướng, có kẻ nào không theo
pháp lệnh thì người dạy cũng tội như người phạm pháp. Người ngũ trưởng dạy
4 người, lấy miếng ván làm trống, lấy mảnh sành làm chiêng, lấy gậy làm cờ;
đánh trống thì tiến, phất cờ thì bước nhanh, đánh chiêng thì lùi, vẫy sang tả thì
sang tả, vẫy sang hữu thì sang hữu, chiêng trống đồng đánh thì người xuồng.
Ngũ trưởng dạy xong, hợp lên tốt trưởng; tốt trưởng dạy xong, hợp lên bá
trưởng; bá trưởng dạy xong, hợp lên binh úy; binh úy dạy xong, hợp lên tì
tướng; tì tướng dạy xong, hợp lên đại tướng; đại tướng dạy xong, bày trận ở
giữa nội. Đặt nêu lớn cách 300 bước một cái. Bày trận xong thì bỏ nêu đi, cứ
100 bước đi thong thả, 100 bước rảo mau, 100 bước chạy bay. Tập đánh cho
thành tiết, theo đó mà thưởng phạt.
____________________________
1. Học chiến: Học phép đánh trận.
2. Ngô tử, thiên IV.
