đều chỉ súng và khí giới về trước, quay mặt về đằng sau. Đánh 3 tiếng trống
thong thả thì thu quân về nơi cũ. Quân đã thắng trận càng nên cẩn thận hơn khi
chưa thắng trận, vì sợ quân thắng thì sinh kiêu, điều đó nhà binh rất kỵ.
- Phàm quân đi, đến nơi nào có sông ngòi nhỏ thì phái du binh, hoặc chặt tre
làm cầu, làm bè, hoặc quăng dây thừng sang trước, đi một dặm để thăm dò, về
báo không có giặc, rồi sau phái binh, một phần nghiêm binh phòng giữ, một
phần đẵn tre chém cây làm cầu làm bè, giăng dây để sang, đừng nên nóng vội.
Như gặp sông lớn thì sức trước cho thuyền ghe chờ đợi, phái du binh sang
trước, đi xa 1, 2 dặm, thăm dò xem có giặc hay không. Như có giặc thì đừng
sang sông, sợ giặc nhân ta sang nửa chừng mà đánh. Như thấy nước nông và
trên thượng lưu có ngăn nước thì cũng đừng sang, sợ địch phá nước ngăn, như
kế Hàn Tín đánh úp Long Thư
1
. Nếu báo quả không có giặc, thì phải cho ba
toán tiền chi sang trước, cách chừng một tầm trông, bày binh sắp hàng để
phòng ngự không ngờ, rồi sau mới theo thứ tự tả, tiền, trung, hữu, hậu mà
sang. Đường sau cũng phái du binh thám xét, sợ quân giặc nhân ta sang nửa
chừng mà đánh úp hậu binh ta, không thể không cẩn thận được. Khi đã sang
xong thì mới vời du binh mặt sau sang theo sau. Binh xuống thuyền sang sông,
thì y theo đơn vị, giữ súng và khí giới, hoặc gặp sóng gió cũng không kinh
động, thế thì không có sự lo bất ngờ.
- Phàm quân đi, gần đến giới phận rừng núi thì trước phái du binh và người
địa phương lén vào rừng rậm, hoặc lên cao, hoặc trèo cây, hoặc tìm hang sâu
bụi rậm, xem có quân giặc hay không, rồi về báo. Nếu có giặc thì ta giành
trước lấy nơi cao hay nấp chỗ rậm, rồi sau theo phép trận “song đầu”, bày hai
hàng gươm súng xen nhau, vừa bắn vừa tiến, như lăn vòng tròn, gọi là trận
“Ngô công cuốn đất”. Nếu không có giặc, thì cũng y theo hai hàng mà chuyển
qua, giữ cho không ngại vì việc binh phải giữ gìn, không thể không cẩn thận
được.
_______________________________
1. Kế Hàn Tín đánh Long Thư: Thời Hán Cao tổ, Hàn Tín đem quân đánh
Tề, Tề cầu cứu với Sở, Sở sai Long Thư đem 20 vạn quân đến cứu Tề. Đánh
nhau ở Duy-thủy, Tín sai quân lính đêm làm hơn 1 vạn cái túi chứa đầy cát
đem ngăn chặn dòng nước bên trên, không cho chảy xuống, rồi đem quân sang
nửa sông đánh nhau với Long Thư. Tín giả cách thua, chạy về, Long Thư đem
