tên trại viết to lên mà đính vào lòng cờ, đều chiếu theo sắc các phương mà
chế dải cờ. Mỗi đội phải có một lá cờ dài nhỏ, đều chiếu theo hiệu của
thuyền mình mà làm sắc dải cờ. Mỗi thuyền cờ lớn một lá. Tiền ty dùng
dải hồng; tả ty dùng dải lam; hữu ty dùng dải trắng; hậu ty dùng dải đen;
trung ty dùng dải vàng; trung trung ty dùng hai dải vàng.
Thợ lái. Tính mạng của cả một thuyền quan hệ ở tay người lái. Tất phải
lựa chọn những người lớn tuổi, thông thạo, giỏi xem chiều gió, am hiểu thế
nước mà sung vào. Lại đặt người phó để phòng sự sơ hở. Lương thì cho
khá, có công thì thưởng thêm.
Lính thủy. Bọn trộm cướp miền biển đều kén dùng được cả. Thứ nữa
đến những người thủy thủ có tài, như người đánh cá có thể sáng xuống
nước chiều mới lên, ban ngày dùi thuyền địch cho chìm đắm, ban đêm rút
dây làm cho quân địch mất hàng ngũ. Thứ nữa đến những người bán
muối lậu ở Nam-trực
1
, người và thuyền đều nhanh nhẹn, tập quen sóng
gió, ban đêm ngầm đi, chèo lái như bay, dùng để ra quân kỳ, vào dinh giặc
mà trinh thám, đó cũng là một chước hay vậy. Hoặc lặn đi dưới nước lấy
sào đụng lưới (như Tư-mã Phúc)
2
, lặn xuống đáy nước dùi đắm thuyền
lương của người Kim (như Lưu Ỷ)
3
. Tống Trương-vĩnh nhờ nước mà tới
thành Sính
4
.
Phép đánh thủy chiến, liều chết đánh giặc ở trên thuyền, không bằng chế
ngầm giặc ở dưới thuyền. Vì chọi sức còn có được thua, chứ dùng kỳ thì giữ
được vạn toàn; phá quân của giặc, không bằng phá được thuyền của giặc, mà
thu công toàn ở người lặn nước. Người làm tướng nên kén chọn trước, nuôi vỗ
cho hậu, luyện tập cho riết, để phòng bất thần dùng đến. Một hồ nước ở giữa
dòng đáng giá nghìn vàng là thế đó.
Mui buồm. Việc chế tạo trong thủy chiến, không gì trọng yếu bằng mui
và buồm. Một khi mui buồm thấm phải thuốc súng thì tính mệnh ba quân
cũng chẳng còn. Phải dùng “tấn thạch phong”(?) sấy khô hòa thành nước,
rồi đem các thức tre lá, dây thừng, gai vải mà tẩm vào, phơi khô rồi lại
tẩm, kỳ cho thật thấu, rồi dùng để đan dệt làm mui và buồm, viết to bốn
chữ phi long thiên binh làm hiệu, thế thì các loại tên lửa, cầu lửa đều
không thể phạm vào. Quân ta giữ được không lo, có thể tiến đánh được
giặc.
