Binh ở chốn chiến trường, đứng vào nơi chết chóc, quyết chết thì được sống,
cầu sống thì phải chết. Người tướng giỏi giống như đứng trên thuyền thủng
đáy, nằm dưới nhà đang cháy, hoàn cảnh ấy khiến cho kẻ có cơ trí cũng không
kịp mưu tính được gì, kẻ dõng cảm cũng không kịp nổi giận, như thế mới có
thể chống cự với quân địch. Cho nên trong các điều hại của sự dụng binh, sự
do dự là lớn nhất, tai nạn của ba qua sinh ra do sự hồ nghi.
Cho nên năm điều hay giỏi của tướng súy là:
Thứ nhất: sửa trị
Thứ hai: phòng bị
Thứ ba: quả cảm
Thứ tư: kỷ luật (giới cấm)
Thứ năm: giản ước.
Biết trị yên thì có thể trị nhiều người giống như trị ít người.
Biết phòng bị thì đi ra cửa giống như đi gặp địch.
Có tính quả cảm thì khi gặp địch, chẳng còn cầu sống.
Biết khép vào kỷ luật thì khi gặp nguy nan, cũng giống như lúc bắt đầu
đánh.
Có tính giản ước thì ban pháp lệnh rõ ràng mà không phiền phức.
Khi chịu mệnh rồi, nguời tướng không kịp từ giã gia đình, phá địch xong rồi
mới nói chuyện trở về, đó là lễ nghi của tướng súy.
Cho nên ngày ra binh, chỉ mong chết vinh mà không cầu sống nhục.
64.- THAM MƯU:
Việc binh có bốn quân cơ:
Thứ nhứt: khí cơ
Thứ nhì: đia cơ
Thứ ba: sự cơ
Thứ tư: lực cơ
Quân dầu có ba cánh, đông tới trăm vạn, mọi việc sắp bày to hay nhỏ đều do
ở một người: đó là khí cơ.
Đường sá chật hẹp, hiểm trở, núi cao bít nghẽn, một người trấn giữ có thể
ngăn chận một ngàn người không qua được, đó là địa cơ.
