- Trong binh pháp, những điều thâm yếu nhất là gì?
Lý Tịnh đáp:
- Thần thường chia ra ba bậc để cho học giả nghiên cứu dần dần.
Thứ nhất là đạo
Thứ hai là trời đất
Thứ ba là tướng pháp
Lý thuyết về đạo rất là tinh vi. Điều mà dịch học gọi là thông minh, duệ trí,
thần võ nhưng không cần phải giết người, chính là cái ấy.
Lý thuyết của trời là âm dương, lý thuyết của đất là khó dễ. Kẻ dùng binh có
thể lấy âm, đoạt dương, lấy khó đánh dễ. Mạnh Tử gọi thiên thời, địa lợi, chính
là cái ấy.
Lý thuyết của tướng pháp là dùng người, dùng vật cho có hiệu quả. Sách
Tam Lưọc nói được kẻ sĩ là tốt, Quản Trọng nói đồ sắc bén, bền bỉ, chính là cái
ấy.
62.- SÁCH LƯỢC:
Vua Đường Thái Tôn nói: Tuy nhiên, ta cho rằng không đánh mà khuất phục
được binh của người, đó là thượng sách. Trăm đánh trăm thắng là trung sách.
Đào hào sâu, đắp lũy cao để tự phòng thủ là là hạ sách. Lấy ba bậc ấy cũng có
thể so sánh với ba bậc trong sách của Tôn Võ.
Lý Tịnh đáp: Xem văn và xét việc cũng thấy có chỗ sai biệt. Trương Lương,
Phạm Lãi, Tôn Võ bỗng nhiên đi biệt tích, không biết là đi đâu, nếu không phải
là hạng người biết đạo, thì sao có thể làm được như thế? Như Nhạc Nghị,
Quản Trọng, Gia Cát Lượng đánh thì thắng, giữ thì vững, nếu không biết xét
thiên thời, địa lợi thì sao có thể làm được như thế? Sau nữa Vương Mãnh giữ
nhà Tần, Tạ An giữ nhà Tần, nếu không biết dùng tướng súy, chọn nhân tài đề
giữ gìn hoàn bị, sao có thế làm được như thế? Cho nên người học tập về binh
pháp, trước hết đi từ bậc dưới, để tiến lên bậc giữa, rồi từ bậc giữa tiến lên
bậc trên, ắt là dần dần có thể đi tới chỗ sâu xa. Nếu không làm như thế thì chỉ
là nói suông, dầu có chép và đọc tụng cũng vô ích, không thể dùng được vậy.
Vua Thái Tôn nói: Các đạo gia rất kỵ việc ba đời làm tướng, nên không dám
truyền bừa bãi mà cũng không dám truyền, khanh nên cẩn thận về chỗ ấy.
Lý Tịnh lạy tạ mà lui về, truyền hết sách binh pháp cho Lý Tích.
63.- ĐỨC TÍNH:
