lâu đời nhất được hình thành, một lần nữa cũng ở Fertile Crescent, vào
khoảng 5.400 năm trước đây. Điều này có nghĩa là tổ tiên của tất cả chúng
ta hôm nay vẫn còn sống trong thế giới ngày hôm qua cho đến 11.000 năm
trước đây, và rằng những tổ tiên này vẫn còn hoạt động nhiều cho đến gần
đây. Tiếp xúc trực tiếp với thế giới bên ngoài chỉ bắt đầu từ những thế hệ
gần đây ở các khu vực đông dân nhất của New Guinea, việc liên hệ trực
tiếp với bên ngoài cũng như chính quyền nhà nước vẫn còn chưa chạm đến
một vài nhóm người còn lại ở New Guinea và Amazon.
Tất nhiên, phần lớn thế giới của ngày hôm qua vẫn còn với chúng ta ngày
nay, ngay cả trong khu vực đông dân cư nhất của xã hội công nghiệp hiện
đại. Cuộc sống trong khu vực nông thôn dân cư thưa thớt của thế giới
phương Tây vẫn còn lưu giữ nhiều khía cạnh của xã hội truyền thống. Tuy
nhiên, có sự khác biệt lớn giữa thế giới truyền thống và xã hội hiện đại
WEIRD của chúng ta (phương Tây, giáo dục, công nghiệp, phong phú và
dân chủ). Dân tộc truyền thống đã được vô thức thực hiện hàng ngàn thực
nghiệm về cách vận hành một xã hội loài người. Chúng ta không thể lặp lại
tất cả những thực nghiệm một cách cố ý dưới điều kiện kiểm soát để xem
những gì sẽ xảy ra. Nhưng chúng ta vẫn có thể học từ những gì thực sự đã
xảy ra.
Một số điều từ thế giới của ngày hôm qua đã dạy chúng ta phải biết trân
trọng xã hội hiện đại của chúng ta, và không nói xấu chúng. Hầu như tất cả
chúng ta sẽ cố gắng biện hộ cho chiến tranh kéo dài, nạn giết trẻ sơ sinh và
bỏ rơi người già. Chúng ta hiểu lý do tại sao những xã hội quy mô nhỏ
thường phải làm những điều độc ác, hoặc bị ép phải làm vậy. May mắn
thay, với chính quyền nhà nước chúng ta không còn phải mắc kẹt trong
những vòng lặp của chiến tranh và với lối sống ít vận động, dư thừa thực
phẩm chúng ta không bị buộc phải giết trẻ sơ sinh hay bỏ rơi người già nữa.
Chúng ta cũng có thể nguỵ biện về việc bóp cổ góa phụ và những sự tàn ác
khác diễn ra trong một số xã hội truyền thống như đặc điểm văn hóa, mặc
dù không yếu tố môi trường hay sinh tồn nào buộc họ phải làm điều đó.
