Đốn Ngộ Nhập Đạo Yếu Môn
1
LỜI NÓI ĐẦU
Trước đây chúng tôi đã cho ra tập Thiền Căn Bản,
do các Thiền sư y trong kinh rút ra phương pháp tu
thiền theo thứ lớp từ thấp lên cao. Đến tập này để
tên là Thiền Đốn Ngộ, căn cứ vào các tác phẩm
của các Thiền sư nằm trong hệ thống Thiền tông do
Tổ Bồ-đề-đạt-ma truyền xuống. Tập sách này do
góp năm tác phẩm nhỏ chung lại.
Tác phẩm đầu là Thiền Tông Vĩnh Gia Tập của
Thiền sư Huyền Giác, đệ tử Lục Tổ Huệ Năng.
Ngài thông suốt tam tạng giáo điển, lại rành rẽ về
phương pháp tu Chỉ Quán của Tông Thiên Thai. Do
đó, trong tác phẩm này Ngài giải thích cách tu Chỉ
Quán và Thiền rất tinh vi, độc giả có thể nhân đó
vào cửa đốn ngộ. Thích Định Huệ, một Thiền sinh
tại Thiền Viện Chân Không phiên dịch, chúng tôi
xem lại và cho đứng vào phần đầu của tập sách.
Tác phẩm thứ hai là Đốn Ngộ Nhập Đạo Yếu Môn
của Thiền sư Tuệ Hải, đệ tử Mã Tổ Đạo Nhất, cháu
đời thứ ba của Lục Tổ Huệ Năng. Chúng tôi phiên
dịch và đã xuất bản vào năm 1971, nhưng hiện đã
hết, nay cho in vào đây cũng là một cách tái bản
cho độc giả tiện việc nghiên cứu.
Tác phẩm thứ ba là Truyền Gia Bảo Thiền Tông
Trực Chỉ của Thạch Thành Kim hiệu Thiên Cơ đời
Minh, Ngài là môn đệ dòng Thiền Lâm Tế. Chúng
tôi phiên dịch, chưa xuất bản.
Tác phẩm thứ tư là Tọa Thiền Dụng Tâm Ký của
Thiền sư Thiệu Cẩn hiệu Oánh Sơn dòng Tào
Động ở Nhật Bản. Chúng tôi phiên dịch và đã cho
in chung trong quyển Tham Thiền Yếu Chỉ xuất bản
vào năm 1962, hiện đã hết.
Tác phẩm thứ năm là Tham Thiền Yếu Chỉ của Hòa
thượng Hư Vân, một Thiền sư Trung Hoa gần
chúng ta nhất. Trong tác phẩm này, Ngài dạy
nghiêng về thoại đầu theo lối tu sau này của dòng
Lâm Tế. Chúng tôi phiên dịch và đã cho xuất bản
năm 1962, hiện đã hết. Để góp lại làm một tài liệu
chung cho phương pháp tu đốn ngộ, chúng tôi cho
in chung trong tập này.
Năm tác phẩm trên mới chỉ là một phần rất nhỏ
trong các tác phẩm của Thiền tông. Nếu phiên dịch
hết các tác phẩm về Thiền Đốn Ngộ có thể đến cả
trăm quyển thế này. Vì phương tiện có hạn, chúng
tôi cố gắng làm được bao nhiêu thì mừng bấy nhiêu.
Điều cần yếu là độc giả khéo nghiền ngẫm để lãnh
hội. Một câu mà lãnh hội được thì tất cả đều
thông.Nếu đọc cả trăm quyển mà không lãnh hội
được vẫn là người đứng ngoài cửa. Một thông tất
cả đều thông thì còn nói gì nhiều gì ít ? Thế nên
quý ở chỗ lãnh hội, chớ không quý ở chỗ đọc nhiều.
Tuy thế, người không lãnh hội được, mà đọc nhiều
sách Thiền hoặc đọc nhiều lần, lâu ngày cơ duyên
thuần thục tự nhiên lãnh hội.
Về phần lượng, quyển sách này chưa thấm vào
đâu; song phần phẩm, nó thật đáng kể. Nếu là độc
giả nghiền nát được văn tự, có thể con đường đốn
ngộ không xa. Nếu là hành giả thì nương vào đây
làm kim chỉ nam tiến bước, bảo sở không mong
cũng sẽ đến.
THÍCH THANH TỪ
TU VIỆN CHÂN KHÔNG
Mùa An Cư 1974
THIỀN SƯ HUYỀN GIÁC
"
LỜI DỊCH GIẢ
Quyển Đốn Ngộ Nhập Đạo Yếu Môn là một quyển
luận nhỏ, nếu căn cứ phần lượng mà nói thì không
thấm vào đâu đối với tam tạng giáo điển, nếu nhìn
vào phẩm mà bàn là một viên ngọc quý vô giá của
Thiền tông nói riêng, của Phật giáo Đại thừa nói
chung. Vì thế, sau khi xem nó, Mã Tổ bảo chúng
“Việt Châu có Đại Châu tròn sáng thấu suốt tự tại
không ngại”. Đành rằng Mã Tổ nói Đại Châu là
ngầm ý chỉ Thiền sư Tuệ Hải, song sự thâm ngộ
của Thiền sư Tuệ Hải được bày hiện dưới mắt Mã
Tổ qua quyển luận nhỏ này.
Tên Đốn Ngộ Nhập Đạo Yếu Môn nghĩa là “Cửa
trọng yếu chóng ngộ vào đạo”. Người tu hành
muốn được mau ngộ tất nhiên phải bước vào cửa
này, chớ không còn cửa nào khác. Bởi vì cửa này
là cửa tiến thẳng vào thẳng không quanh co, không
mượn nhiều phương tiện. Tiến thẳng vào thẳng cái
gì ? – Tiến thẳng đến vô sanh, vào thẳng Phật tánh.
Những pháp tu khác hầu hết đều chỉ dạy từ từ, từ
thấp lên cao, từ cạn vào sâu. Duy pháp Đốn Ngộ
này : “Ngay nơi sanh diệt nhận vô sanh, ngay nơi
phàm phu thấy được Phật tánh”. Ta hãy nghe trong
đây định nghĩa Thiền định : “Vọng niệm chẳng sanh
là Thiền. Ngồi thấy bản tánh là Định”. Thiền không
có nghĩa là ngồi, mà trong bốn oai nghi tâm đều
thanh tịnh sáng suốt không có một vọng niệm dấy
khởi. Định không có nghĩa chú tâm vào một cảnh,
mà thấy được bản tánh của mình. Bản tánh tức là
Phật tánh hay chân tâm. Bản tánh không sanh
không diệt, nên tâm không chạy theo cảnh sanh
diệt. Định ấy mới thật chân định.
Pháp tu Đốn Ngộ này thật đơn giản, mà rất siêu
việt. Vì lời dạy rất bình dị nằm gọn trong một vài
câu là đủ tu giải thoát. Như một câu trong đây :
“Việc đến chẳng nhận, tất cả chỗ không tâm”. Mới
đọc qua chúng ta thấy nó rất tầm thường, song
nhận xét kỹ sẽ thấy nó hiện đầy đủ “Như Lai Thanh
Tịnh Thiền” hay “Kim Cang Tam-muội ”, “Pháp Hoa
Tam-muội” v.v… Thật vậy, “Việc đến chẳng nhận”
tức là tám gió thổi chẳng động. Bởi vì việc lợi, việc
