tư cách là các cá nhân, chúng ta nên yêu quý các thị trường tự do bởi vì các
nhà điều hành của chúng có thể trở nên kém cỏi theo cách họ muốn.
Lời chỉ trích duy nhất mà một người có thể nói về Hayek đó là ông đưa
ra một sự phân biệt định tính gay gắt giữa khoa học xã hội và vật lý học.
Ông chỉ ra rằng các phương pháp của vật lý học không thể chuyển thành
các phương pháp của khoa học xã hội, và đã đổ lỗi cho tâm lý chuộng khoa
học. Nhưng ông viết điều đó vào thời điểm khi vật lý học - “bà hoàng” của
khoa học - dường như đang phóng đại thế giới của chúng ta. Hóa ra, ngay
cả các môn khoa học tự nhiên cũng phức tạp hơn nhiều so với vật lý học.
Ông đã nói đúng về các môn khoa xã hội, và dĩ nhiên lúc này ông cũng
đúng khi tin tưởng vào các nhà khoa học cứng nhiều hơn các nhà lý luận xã
hội, nhưng những gì ông đã nói về các yếu điểm của khoa học xã hội đều
áp dụng đối với mọi kiến thức. Tất cả mọi kiến thức.
Vì sao ư? Bởi vì vấn đề chứng thực, một người có thể cho rằng chúng ta
biết rất ít về thế giới tự nhiên của mình; chúng ta nói về những cuốn sách
đã đọc và quên mất những cuốn chưa đọc. Vật lý học đã thành công, nhưng
nó chỉ là một lĩnh vực hạn hẹp của khoa học cứng, nơi chúng ta đã thành
công, và mọi người có xu hướng gọi chung sự thành công đó cho tất cả các
môn khoa học. Sẽ rất hợp lý nếu chúng ta hiểu rõ về bệnh ung thư hay thời
tiết nhiều hơn so với việc hiểu về nguồn gốc của vũ trụ.
Cách để không trở thành một kẻ lập dị
Hãy đi sâu vào vấn đề kiến thức và tiếp tục so sánh Tony Béo và Tiến sĩ.
John ở Chương 9. Những kẻ lập dị có đi bằng đường hầm không, nghĩa là
họ chỉ chú trọng đến các phạm trù vững chắc (crisp categories) và bỏ qua
các nguyên nhân của sự bất định? hãy nhớ ở Phần mở đầu, tôi đã trình bày
về quá trình Plato hóa (Platonitication) như một điểm nhấn từ trên xuống về
một thế giới gồm các phạm trù vững chắc này.
Hãy nghĩ về việc một con mọt sách học một ngôn ngữ mới. Ví dụ anh ta
học tiếng Serbo-Croatian hoặc tiếng !Kung bằng cách đọc sách ngữ pháp
từng cuốn một, và ghi nhớ các quy tắc. Anh ta có cảm giác rằng một
