số giới hạn về khả năng xử lý. Do đó, việc chèn nén sẽ mang ý nghĩa sống
còn đối với hiệu quả của hoạt động ý thức.
Hãy phân tích ví dụ về một tập hợp các từ được gắn kết với nhau để tạo
thành một cuốn sách dài 500 trang. Nếu những từ ấy được nhặt ngẫu nhiên
trong từ điển, bạn sẽ không thể nào tóm lược, loại bỏ hay giảm kích thước
của cuốn sách mà không làm mất một vài điểm quan trọng trong đó. Bạn
cần 100.000 từ để chuyển tải chính xác thông điệp của 100.000 từ ngẫu
nhiên trong chuyến đi đến Siberia sắp tới của mình. Bây giờ, xem xét một
ví dụ ngược lại: trong một cuốn sách có câu “Chủ tịch công ty [hãy điền tên
công ty của bạn vào đây] là một người may mắn khi luôn xuất hiện đúng
nơi đúng lúc và nhận lấy mọi sự tán dương cho thành công của công ty mà
không chút đoái hoài đến yếu tố may rủi” được lặp lại mười lần trong một
trang và diễn ra liên tục suốt 500 trang như thế. Cả cuốn sách có thể được
nén lại còn khoảng 41 chữ (thay vì 100.000 chữ), như cách tôi vừa mới
thực hiện, mà không làm thay đổi nội dung; với nội dung cốt lõi như thế,
bạn hoàn toàn có thể tái bản nó một cách chính xác đến từng chi tiết. Nhờ
vào việc đi tìm khuôn mẫu, tức tính lôgic của một chuỗi (sự kiện), bạn
không còn phải ghi nhớ tất cả mà chỉ cần lưu trữ khuôn mẫu đó thôi. Và,
như chúng ta thấy ở đây, một khuôn mẫu bao giờ cũng cô đọng hơn thông
tin ở dạng thô. Bạn nghiên cứu một cuốn sách và tìm ra một quy luật.
Tương tự, cũng theo các giới hạn này mà nhà xác suất học vĩ đại Andrey
Nikolayevich Kolmogorov đã đưa ra khái niệm về cấp độ của tính ngẫu
nhiên mà người ta gọi là “độ phức tạp Kolmogorov”.
Là thành viên của loài linh trưởng, chúng ta luôn khát khao tìm được các
quy luật bởi cần phải cắt giảm kích thước của các vấn đề để chúng dễ dàng
đi vào đầu, hay nói đúng hơn là nhồi nhét chúng vào đầu. Thông tin càng
ngẫu nhiên thì kích thước của nó càng lớn, và do đó, càng khó tóm tắt. Bạn
càng tóm tắt thường xuyên thì tính ngẫu nhiên càng giảm. Vì thế, hoàn
cảnh khiến chúng ta phải đơn giản hóa cũng chính là hoàn cảnh khiến
chúng ta nghĩ rằng thế giới ít ngẫu nhiên hơn bản chất thực của nó.
Và Thiên Nga Đen chính là những gì chúng ta bỏ sót trong quá trình đơn
giản hóa.
