BẮT BỚ HUSSEIN KHÔNG THỂ TIÊU DỆT CHỦ NGHĨA KHỦNG Bố.
Bất cứ khi nào thị trường có biến động, các phương tiện truyền thông
đều tự cảm thấy phải đưa ra “nguyên nhân”. Nửa giờ đồng hồ sau, họ giật
một dòng tít mới. Khi trái phiếu chính phủ Mỹ rớt giá (thật ra chúng lên
xuống suốt ngày, vì thế, không có gì đặc biệt cả). Bản tin Bloomberg lại
đưa tin về nguyên nhân của sự sụt giá đó: vụ bắt giữ Saddam (vẫn cùng một
ông Saddam). Vào lúc 13:31, họ đăng một bản tin mới: NGÂN KHỐ MỸ
SỤT GIẢM, VỤ BẮT BỚ HUSSEIN LÀM TĂNG SỨC HẤP DẪN CỦA
CÁC LOẠI TÀI SẢN RỦI RO.
Như vậy, vẫn chỉ một vụ bắt bớ (tức cùng một nguyên nhân) nhưng lại lý
giải cho hai sự kiện đối lập nhau. Rõ ràng, điều này không thể xảy ra; hai
sự kiện này không thể kết hợp với nhau.
Liệu các nhà báo có đến phòng mạch bác sĩ mỗi sáng để tiêm dopamine
nhằm tăng khả năng tường thuật của mình không? (Thật mỉa mai là từ
“dope” dùng để chỉ loại chất kích thích mà các vận động viên thường dùng
để tăng thành tích thi đấu có cùng nguồn gốc với dopamine).
Điều này xảy ra thường xuyên: người ta đưa ra một nguyên nhân để bạn
chấp nhận một mẩu tin và để cho vấn đề trở nên cụ thể. Sau thất bại của
một ứng cử viên trong cuộc tranh cử, bạn sẽ nhận được “nguyên nhân” của
việc cử tri không ủng hộ cho ứng cử viên đó. Bất kỳ nguyên nhân nào mà
người ta có thể tưởng tượng ra đều được sử dụng. Tuy nhiên, các phương
tiện truyền thông đã làm mọi cách để quy trình tưởng tượng đó trở nên
“toàn diện” nhờ vào cả một đạo quân kiểm tra thông tin. Cứ như thể họ
muốn mắc sai lầm với độ chính xác tuyệt đối (thay vì chấp nhận rằng mình
chỉ đúng một cách tương đối, hệt như một nhà văn viết truyện ngụ ngôn
vậy).
Lưu ý rằng khi không có bất kỳ thông tin nào về một người mà bạn bất
ngờ gặp phải, bạn có xu hướng sử dụng quốc tịch và lai lịch của cô ta làm
thuộc tính quan trọng nhất là (giống như trường hợp của vị học giả người Ý
mà tôi đã gặp vậy). Làm thế nào để biết được sự quy kết lai lịch ấy lại
không có thật? Tôi tự mình tiến hành kiểm tra thực nghiệm bằng cách đếm
số nhân viên giao dịch có lai lịch giống mình, trải nghiệm cùng cuộc chiến,
