Những chuyên gia có xu hướng trở thành chuyên gia: những người am
hiểu vật nuôi, các nhà thiên văn học, phi công thử nghiệm máy bay, các nhà
phân tích đất trồng, các kiện tướng cờ vua, các nhà vật lý học, nhà toán học
(khi xử lý các vấn đề toán học, chứ không phải các vấn đề thực nghiệm),
nhân viên kế toán, nhân viên kiểm tra ngũ cốc, những người giải thích hình
ảnh, các nhà phân tích bảo hiểm (xử lý các số liệu thống kê thuộc đường
cong hình chuông).
Những chuyên gia có xu hướng… không trở thành chuyên gia: các nhà
môi giới chứng khoán, nhà tâm lý học lâm sàng, cán bộ tuyển sinh của
trường đại học, thẩm phán tòa án, các cố vấn, những người tuyển chọn
nhân sự, các nhà phân tích tình báo (dù rất tốn kém nhưng hồ sơ của Cơ
quan Tình báo Trung ương Hoa Kỳ thật thảm hại). Tôi xin bổ sung các kết
quả có được từ việc kiểm tra các tài liệu này: các nhà kinh tế, các chuyên
gia dự báo tài chính, các giáo sư tài chính, các nhà khoa học chính trị, “các
chuyên gia rủi ro”, nhân viên của Ngân hàng Thanh toán Quốc tế, các thành
viên đáng kính của Hiệp hội Kỹ sư Tài chính Quốc tế, và các chuyên gia tư
vấn tài chính cá nhân.
Nói một cách đơn giản, những thứ chuyển động, và do đó đòi hỏi phải có
kiến thức, thường không có chuyên gia; trong khi những thứ không chuyển
động có vẻ như có một vài chuyên gia. Nói cách khác, những nghề nào phải
xử lý các vấn đề tương lai - và các nghiên cứu của chúng được dựa trên
những gì đã xảy ra trong quá khứ nhưng không có khả năng tái diễn -
thường có vấn đề về chuyên gia (với trường hợp ngoại lệ là lĩnh vực dự báo
thời tiết và những doanh nghiệp có các quy trình tự nhiên ngắn hạn, chứ
không phải các quy trình kinh tế xã hội). Tôi không nói rằng không ai trong
số những người xử lý các vấn đề tương lai có thể cung cấp những thông tin
giá trị (như đã nói trước đó, các tờ báo có thể dự đoán khá chính xác giờ
mở cửa của nhà hát), mà đúng hơn là những người nào không đưa ra được
giá trị gia tăng hữu hình thường xử lý các vấn đề tương lai.
Có một cách khác để nhìn nhận vấn đề này là những thứ chuyển động
thường có khuynh hướng Thiên Nga Đen. Các chuyên gia là những người
có tiêu điểm hẹp cần phải “đi đường hầm”. Trong những tình huống nơi
