khoán vẫn không làm giảm bớt giới hạn sai số sau nhiều thất bại trong việc
dự đoán.
Tháng Sáu năm ngoái, trong lần đến Paris, tôi có than thở với Jean-
Philippe Bouchaud về sự khan hiếm của các nghiên cứu được xuất bản đó.
Anh ta trông như một cậu trai trẻ, như thể chỉ đáng bằng nửa tuổi tôi mặc
dù ít hơn tôi vài tuổi, và tôi thường trêu rằng sở dĩ anh ta có được sự trẻ
trung ấy là nhờ vào vẻ đẹp của chuyên ngành vật lý học. Thật ra, anh ta
không hẳn là nhà vật lý, mà là một trong những nhà khoa học định lượng -
những người ứng dụng các phương pháp vật lý thống kê vào các biến số
kinh tế - một lĩnh vực được Benoit Mandelbrot khởi xướng vào cuối thập
niên 50. Cộng đồng này không sử dụng phép toán học thuộc Mediocristan,
và vì thế có vẻ quan tâm đến sự thật. Những người này hoàn toàn không
thuộc lĩnh vực kinh tế học, kinh doanh, tài chính, mà hoạt động tại các khoa
vật lý học và toán học, hoặc thường là tại các trung tâm giao dịch (các nhà
giao dịch hiếm khi thuê các nhà kinh tế cho riêng mình, mà chủ yếu để
cung cấp thông tin cho những khách hàng ít thông thạo của mình). Một vài
người trong số họ cũng hoạt động trong lĩnh vực xã hội học với sự thù địch
như “các thổ dân”. Không giống các nhà kinh tế học - những người mặc
complê và đưa ra các lý thuyết - các nhà khoa học này không sử dụng
đường cong hình chuông mà chỉ sử dụng các phương pháp thực nghiệm để
quan sát dữ liệu.
Anh ta đã khiến tôi ngạc nhiên khi cho xem tài liệu nghiên cứu mà một
thực tập sinh vừa kết thúc trong đợt hè vừa rồi dưới sự giám sát của anh và
cũng vừa được nhà xuất bản nhận lời; bài thực tập đó đã nghiên cứu 2000
dự đoán của các nhà phân tích chứng khoán. Những gì bài viết đó chỉ ra là
các nhà phân tích môi giới chứng khoán này chẳng dự đoán gì cả - một dự
báo ngây thơ mà ai đó lấy ra từ các số liệu của giai đoạn này làm chỉ báo
cho giai đoạn kế tiếp sẽ không gây ra thiệt hại đáng kể. Tuy nhiên, các nhà
phân tích được thông báo về các đơn đặt hàng của công ty, các hợp đồng
sắp tới, và các chi phí dự trù, vì thế, kiến thức bổ sung này phải giúp họ
làm tốt hơn nhiều so với nhà dự đoán ngây thơ chỉ biết nhìn vào dữ liệu quá
khứ mà không cần đến thông tin nào khác. Tệ hơn nữa, sai số của các nhà
