khứ, do đó mới có thể dự đoán được. Giống như việc biết chính xác khi nào
bạn được sinh ra, thì bạn cũng sẽ biết chính xác khi nào mình chết.
Khái niệm về tương lai gắn liền với cơ may, chứ không phải sự mở rộng
của định mệnh để bạn nhận thức về quá khứ, một hoạt động trí óc mà đầu
óc của chúng ta không thể thực hiện được. Đối với chúng ta, cơ may quá
mờ nhạt nên tự nó không thể là một phạm trù. Có một sự bất cân xứng giữa
quá khứ và tương lai, và nó tinh vi đối mức chúng ta không thể nhận biết
một cách tự nhiên được.
Hậu quả đầu tiên của sự bất cân xứng này là, trong suy nghĩ của con
người, mối quan hệ giữa quá khứ và tương lai không phải được rút ra từ
mối quan hệ giữa quá khứ và quá khứ trước đó nữa. Ở đây có một điểm mù
khi nghĩ về ngày mai, chúng ta không giới hạn nó trong phạm vi những
điều mình nghĩ về hôm qua hoặc ngày trước đó nữa. Do sai sót nội quan
này mà chúng ta không thể học hỏi được từ sự khác biệt giữa các dự đoán
quá khứ của mình và những kết quả xảy ra sau đó. Khi nghĩ về ngày mai,
chúng ta chỉ đoán nó như một bản sao của hôm qua.
Điểm mù nhỏ này có nhiều ý nghĩa khác. Hãy đến khu động vật linh
trưởng của sở thú Bronx Zoo, nơi bạn có thể nhìn thấy những họ hàng thân
thuộc của mình đang sống trong một gia đình linh trưởng hạnh phúc với
cuộc sống xã hội bận rộn. Bạn cũng có thể nhìn thấy đám đông du khách cứ
cố nhạo những bức tranh biếm họa về con người mà loài linh trưởng thấp
kém này thể hiện. Giờ đây, hãy tưởng tượng mình là thành viên của một
loài vật cao cấp hơn (một triết gia “chân chính”, một người thông thái thật
sự chẳng hạn), phức tạp hơn rất nhiều so với loài linh trưởng kia. Chắc
chắn bạn sẽ cười nhạo những kẻ đang chế giễu loài linh trưởng này. Rõ
ràng, đối với những người lấy loài khỉ hình người ra làm trò mua vui, thì ý
tưởng về việc có một người sẽ coi thường họ đúng như cách họ coi thường
khỉ hình người sẽ không xuất hiện ngay trong suy nghĩ của họ - nếu có, nó
sẽ trở thành sự tự thương mình. Khi đó, họ sẽ không còn cười nhạo nữa.
Đồng thời, một yếu tố trong các cơ chế về cách thức mà trí óc con người
học hỏi được từ quá khứ sẽ giúp chúng ta tin vào các giải pháp dứt khoát -
tuy nhiên không xét đến việc những người đi trước chúng ta cũng nghĩ rằng
