Đôi khi, tôi hơi dễ xúc động vì đã trải qua phần lớn cuộc đời suy nghĩ về
vấn đề này. Vì đã bắt đầu suy nghĩ về nó, và tiến hành nhiều thực nghiệm
tư duy ở trên, trong cuộc đời mình, tôi chưa gặp được người nào trong giới
kinh doanh và thống kê có khả năng trí tuệ nhất quán vừa tiếp nhận Thiên
Nga Đen vừa chối bỏ các công cụ Gauss. Nhiều người chấp nhận ý tưởng
Thiên Nga Đen của tôi nhưng lại không hiểu nó đúng với kết luận ban đầu,
tức là bạn không thể sử dụng một công cụ đo lường tính ngẫu nhiên đơn lẻ
được gọi là độ lệch chuẩn (và gọi nó là “rủi ro”); bạn không thể kỳ vọng
một câu trả lời đơn giản sẽ nêu bật được đặc tính của sự bất định. Để tiến
xa hơn nữa đòi hỏi phải có lòng can đảm, sự tận tụy, khả năng kết nối các
điểm, và lòng khao khát được hiểu về tính ngẫu nhiên một cách trọn vẹn.
Điều đó cũng có nghĩa là không lấy sự thông thái của người khác làm
nguyên tắc chỉ đạo. Về sau, tôi bắt đầu tìm thấy các nhà vật lý - những
người đã chối bỏ các công cụ Gauss nhưng lại rơi vào tội lỗi khác: sự cả tin
về những mô hình dự đoán chính xác, chủ yếu là những sự trau chuốt xoay
quanh quá trình phân phối ưu tiên ở Chương 14 - một dạng thức khác của
Plato hóa. Tôi không thể tìm thấy người nào vừa có chiều sâu vừa có kỹ
năng khoa học - người có thể nhìn vào thế giới ngẫu nhiên và hiểu được
bản chất của nó, người có thể xem các tính toán như một công cụ hỗ trợ
chứ không phải mục đích chính. Phải mất gần mười lăm năm tôi mới tìm
thấy được nhà tư tưởng đó, người đã khiến cho nhiều thiên nga có màu
xám: Mandelbrot - Benoit Mandelbrot vĩ đại.
