Thiền sư Tăng Hội (Cao Tăng
Truyện)
(Thiền Sư Tăng Hội trích Cao Tăng Truyện của Huệ Hạo - Nhất Hạnh
dịch)
Tổ tiên của Tăng Hội là người gốc Khương Cư (Sogdiane), nhưng từ nhiều
đời đã cư trú ở Thiên Trúc. Phụ thân của thầy vì buôn bán đã tới cư trú tại
Giao Chỉ. Lúc mới được hơn mười tuổi, cả thân phụ và thân mẫu đều qua
đời. Sau tang lễ, thầy xuất gia, tu hành rất tinh tiến. Thầy là một con người
thanh nhã, hiếu học, lại rất thông minh nên không những đã lão thông ba
tạng kinh điển Phật giáo mà còn thông bác cả sáu kinh. Ngoài ra những
môn như thiên văn, đồ vỹ, phần lớn thầy đều có tham cứu học hỏi. Thầy
cũng nắm vững vừa cái học kinh bang tế thế vừa cái tài văn chương.
Hồi đó, vua Tôn Quyền đã chế ngự được vùng Giang tả, nhưng đạo Bụt ở
đấy vẫn chưa được lưu hành. Trước kia, có vị cư sĩ tên là Chi Khiêm, tự
Cung Minh, còn có tên là Việt, vốn người nước Nhục Chi (Indoscythe) du
hành qua đất Hán. Trong thời các vua Hoàn đế và Linh đế nhà Hán trước
đó nữa lại đã có Chi Sấm (Lokaksemo) dịch ra được nhiều kinh. Chi
Lượng, tự Kỷ Minh, đã tới học hỏi với Chi Sấm. Đến lượt Chi Khiêm lại
được học với Chi Lượng.
Chi Khiêm có kiến thức rộng rãi về các kinh điển, không kinh điển nào ông
ta lại không nghiên cứu. Những kỹ thuật và nghệ thuật trong thế gian, phần
lớn ông đều có học tập. Ông đọc khắp sách lạ, thông cả sáu thứ ngôn ngữ
trong nước. Người thì cao nhưng ốm và đen, con mắt thì tròng trắng lớn mà
con ngươi thì vàng. Người đương thời thường nói: mắt anh chàng tuy vàng,
người anh chàng tuy nhỏ, nhưng đầu anh chàng là một cái túi kiến thức.
