THIỀN SƯ KHƯƠNG TĂNG HỘI - Trang 91

Phù Cảm Linh Nhân đã mời các thầy ở thủ đô vào trong cung vua để cúng
dường. Sau khi các thầy đã thọ trai, hoàng hậu đứng lên và tham vấn:
"Bạch các thầy, trong số các vị cao đức ở đây có ai biết rõ về nguồn gốc
của đạo Bụt Việt Nam hay không?" Giáo điển, sách vở nói về đạo Bụt ở Ấn
Độ và ở Trung Quốc thì rất nhiều nhưng những tài liệu về khởi nguyên đạo
Bụt Việt Nam thì ít, do đó hoàng thái hậu mới hỏi như thế. Trong số các vị
thượng tọa có mặt buổi ấy, có một thầy là thiền sư Trí Không. Thầy Trí
Không đã lên tiếng nói về nguồn gốc của Phật giáo Việt Nam. Thầy có nói
tới Mâu Bác của thế kỷ thứ II và Khương Tăng Hội của thế kỷ thứ IIỊ Thầy
cũng nói tới thầy Tỳ Ni Đa Lưu Chi và thầy Pháp Hiền. Thầy Tỳ Ni Đa
Lưu Chi là một thầy người Ấn Độ, đã từng đi ngang qua Trung Quốc và đã
từng gặp được tổ thứ ba của thiền tông Trung Hoa là Tăng Xán. Thầy Tăng
Xán nói: "Ở đây không yên ổn, thầy nên về Giao Châu mà ở." Giao Châu
hồi đó có an ninh hơn. Thầy Trí Không nói rằng Mâu Bác và Khương Tăng
Hội thuộc về Giáo Tông, còn Tỳ Ni Đa Lưu Chi và Pháp Hiền thì thuộc về
Thiền Tông. Nên nhớ rằng câu chuyện tham vấn này đã xảy ra vào đầu thế
kỷ thứ XỊ Tại Việt Nam lúc bấy giờ ta đã chịu ảnh hưởng về ý niệm nguồn
gốc thiền học của Trung Hoa rồi. Vì vậy thầy Trí Không không thấy thầy
Tăng Hội là một vị thiền tổ mà chỉ xem thầy là một vị giáo tổ. Thiền tông
bên Trung Quốc nhấn mạnh tới nguyên tắc bất lập văn tự, nghĩa là không
căn cứ trên văn chương chữ nghĩa. Họ bắt đầu coi những lời chỉ dẫn của
chư tổ đôi khi còn quan trọng hơn lời dạy của Bụt nữa. Đó là những hạt
giống sau này đưa tới tư tưởng thiền tổ sư. Trong suốt lịch sử của thiền học,
người ta có khuynh hướng xem thiền khác với giáo. Giáo tức là có học hỏi
kinh điển đàng hoàng. Còn thiền thì không cần học hỏi kinh điển. Thầy
mình bảo mình ngồi thì mình ngồi, bảo mình thở thì mình thở, chớ không
cần học hỏi kinh điển, kể cả kinh An Ban Thủ Ý. Tuy người ta nói vậy,
nhưng người ta cũng nói rằng thầy Bồ Đề Đạt Ma đã trao lại cho tổ Huệ
Khả một cuốn kinh. Đó là kinh Lăng Già, trong đó có tư tưởng Như Lai
Tạng. Thành ra nói rằng thiền hoàn toàn bất lập văn tự là không đúng. Và
nói rằng giáo tông chỉ học tập kinh điển mà không thực tập thiền cũng
không đúng. Trong lịch sử thiền có những vị thiền sư chủ trương thiền giáo