Phương Pháp Đạt Thiền
(Thiền sư Tăng Hội trích trong Kinh Lục Độ Tập - Nhất Hạnh dịch)
Thiền độ vô cực là gì? Làm cho tâm ngay thẳng lại, làm cho ý chuyên nhất
lại, tập hợp tất cả những điều lành, dùng những điều lành ấy để loại trừ
những uế ác còn dính mắc trong tâm, đó là thiền độ vô cực.
Có bốn thiền. Sự thực tập thiền thứ nhất là để trừ khử những đối tượng
tham ái và những lệch lạc do năm thứ say đắm gây ra như khi mắt thấy sắc
thì tâm sinh dâm cuống, khi tai nghe âm, mũi ngửi hương, lưỡi nếm vị, và
thân xúc chạm những gì êm dịu thì tâm cũng sinh ra tham đắm. Những ai
có chí hành đạo ắt phải xa lánh chúng. Lại còn phải trừ diệt năm loại ngăn
che: tham đắm, giận hờn, mê ngủ, lăng xăng, hối hận và nghi ngờ. Đối với
những vấn đề như có đạo hay không có đạo, có Bụt hay không có Bụt, có
kinh hay không có kinh... tâm, ý và thức được gạn lọc bởi chánh niệm trở
nên thanh tịnh không cấu nhiễm; tâm sáng, thấy được chân lý, đạt tới trình
độ không gì là không biết. Lúc bấy giờ các loài trời, rồng và yêu quỷ không
còn mê hoặc được ta nữa. Đạt được thiền thứ nhất cũng như người có mười
loại oán thù đã thoát thân lìa bỏ được, một mình lên ở trên núi cao không ai
hay biết mình ở đâu, cho nên không còn lý do gì phải sợ hãi nữa. Người xa
lìa được dục tình thì cảm thấy bên trong thanh tịnh và tâm ý yên ổn. Khi đã
đạt được thiền thứ nhất rồi thì tiến lên một bước nữa hướng về thiền thứ
hai.
Đạt tới thiền thứ hai thì cũng như người đã thoát ly được những kẻ oán thù,
tuy đang ở trên thâm sơn nhưng vẫn còn có chút lo lắng là những kẻ kia
còn có thể tìm tới, cho nên lại còn muốn đi sâu hơn vào núi để ẩn mình. Kẻ
hành giả tuy đã xa lìa mười thứ tình dục oan gia kia rồi, nhưng vẫn còn sợ
những tên cướp dục tình này tìm theo để phá hoại và lung lạc ý chí hành
