khi nghe chuông điểm mười hai giờ, ông đi xuống như một cái máy. Xuống
đến chân cầu thang, ông nhìn mọi người mọi vật chỉ qua một đám mây mờ.
Ông quản thư đau khổ vừa ra tiền sảnh thì Maurice gọi ông lại:
- Ông Sariette, nói ngay kẻo tôi lại quên, ông hãy cho người đến lấy về
những quyển sách chẳng biết ai đem nhét đầy biệt thất của tôi.
- Những sách nào, cậu Maurice?
- Tôi cũng chả biết nữa, ông Sariette ạ. Nhưng có những quyển đã mọt
ruỗng bằng tiếng Hebrew, với một đống lộn xộn những giấy tờ cũ nát. Ngổn
ngang ở nhà tôi. Không còn xoay mình trong lối đi vào nhà được nữa.
- Ai đã đem những cái đó đến nhà cậu?
- Tôi chả biết quái gì cả.
Và chàng thanh niên rảo bước đi về phía phòng ăn, vì giờ ăn bữa trưa đã
báo từ một lúc rồi.
Ông Sariette chạy đến ngôi biệt thất. Maurice đã nói đúng sự thật. Có
hàng trăm cuốn sách ở đó, trên các mặt bàn, mặt ghế, trên sàn nhà. Trông
thấy thế, vừa mừng vừa sợ, đầy ngạc nhiên và xao xuyến, sung sướng được
tìm thấy của báu đã mất đi và lo sợ lại mất lần nữa, kinh ngạc đến lịm người,
con người của sách vở lần lần lượt lượt hết ríu rít như một đứa bé sơ sinh lại
kêu lên những tiếng khàn khàn như kiểu những thằng điên. Ông nhận ra
những kinh thánh tiếng Hebrew của mình, những pháp điển Do Thái của
mình, bản thư rất cổ kính của Flavius Josephus, những bức thư Gassendi và
Gabriel Naudé gửi cho nhau và đại báu vật của ông, là quyển Lucrèce có
mang huy hiệu của Pháp quốc đại tu viện trưởng, với những ghi chú thủ bút
