Concordat: thỏa ước kí kết giữa Bonaparte (hồi đó là Đệ nhất tổng tài) và Giáo Hoàng Pie VII ngày 15-
7-1801, quy định các quan hệ giữa nước Pháp với Tòa thánh và giữa Nhà nước với Nhà thờ.
Sacré - Coeur: được xây ở Paris, trên ngọn đồi Montmartre, khởi công từ 1875, hoàn thành năm 1914,
cao 80 mét, tháp chuông cao 100 mét, xây theo kiểu La Mã xưa, dùng làm pháp đình và phòng thương
mại.
Ngày nay dân chúng chẳng tin cái gì cả. Giai cấp tư sản muốn tin và đôi
khi đạt tới niềm tin, cũng như các ông Marc và René d’Esparvieu đã đạt
được. Trái lại, người anh em ruột của họ, ông Gaétan nhà quý tộc nông thôn
lại không đạt được cái đó: ông ta theo thuyết bất khả tri, như người ta thường
nói trong chốn xã giao, để khỏi phải dùng các từ ngữ khả ố là tự do tư tưởng.
Và ông tuyên bố rõ là theo thuyết bất khả tri, trái với phép lịch sự muốn
chuyện đó phải kín đáo. Trong thời đại chúng ta đây, có biết bao nhiêu là
cách tin và không tin, các sứ giả sau này khó mà lần được ra. Cũng như
chúng ta, liệu có lần ra nổi tình trạng tín ngưỡng thời kỳ đa thần giáo hay
không?
Là người Cơ đốc giáo nhiệt thành, René d’Esparvieu lại gắn bó chặt chẽ
với những tư tưởng tự do mà tổ tiên ông đã truyền lại cho như một thứ hương
hoa thiêng liêng. Bị dồn đến bước phải chống lại nền Cộng hòa vô thần và
Dân chủ tiến bộ, ông ta vẫn còn tuyên bố là thuộc phái Cộng hòa. Chính là
nhân danh tự do, mà ông đòi Nhà thờ phải có độc lập và chủ quyền. Trong
thời gian có những cuộc tranh luận lớn về sự phân lập
và những cuộc tranh
chấp về các vụ Tổng kê
, các hội nghị Giám mục và các hội đồng giáo hữu
đều họp ở nhà ông ta.
Séparation: giữa Nhà thờ với Nhà nước, không bên nào dính líu đến công việc của bên nào.
Inventaires: tài sản của Nhà thờ, bị Nhà nước tịch thu.
