Tòa thượng thẩm đã được ông d’Esparvieu vấn kế vô hiệu quả về chuyện thư
viện bị cướp phá bí mật. Bà ta còn trẻ; không phải ngẫu nhiên anh còn thấy
bà ta đẹp. Gilberte đã được Thần của chủng loại
nặn hình và không có vị
thần nào khác dự phần vào công trình ấy. Vì lẽ đó tất cả ở bà ta đều gợi thèm,
và không có gì trong hình thể cũng như trong bản chất bà lôi kéo trí óc con
người sang những tình cảm khác. Cái tư duy sinh ra chuyện vạn vật hấp dẫn
đã đẩy chàng Maurice lại gần con người tuyệt thú đó. Nên anh đưa cánh tay
cho bà vịn và đưa bà đến bàn nước trà. Và khi Gilberte đã được mời nước,
anh nói với bà ta:
Thánh Augustin vốn là Giám mục địa phận Hippone (nay là Annaba thành phố hải cảng ở Algeria), sau
một thời niên thiếu sóng gió, được thánh Ambrose lôi cuốn về đời sống tu hành và trở thành người nổi
tiếng nhất trong các Cha của giáo hội La tinh (354-430). Không biết ở đây, Anatole France hóm hỉnh
ám chỉ câu nói nào của ông thánh đó, trong thời trào phúng hay trong thời tu tỉnh?
Thần của chủng loại (Génie de l’Espèce): vị thần đẻ ra chủng loại, muốn cho chủng loại không bị tuyệt
diệt, nên tạo ra những hình thể đẹp của phụ nữ khêu gợi nhục dục.
- Hai chúng ta có lẽ thỏa thuận với nhau được đấy. Bà có ưng không?
Anh nói như vậy, theo phép lịch sự hiện đại, tránh những lời ca tụng nhạt
nhẽo và để tránh cho người phụ nữ khỏi khó chịu vì lối tỏ tình cũ rích chứa
đựng rặt những điều mơ hồ và phiếm định, nên chẳng đòi hỏi một câu trả lời
nào dứt khoát và rành mạch. Và lợi dụng lúc còn được nói kín với bà des
Aubels trong vài giây lát, anh tuôn ra những lời lẽ xoắn xuýt và thúc ép.
Gilberte như ta có thể xét đoán, bẩm sinh là để gợi thèm hơn là tự thấy thèm.
Tuy nhiên, bà cũng cảm thấy số phận của bà là yêu và sẵn lòng thích thú tuân
theo số phận. Maurice chẳng có gì khác thường để bà không ưa. Ví thử anh
mồ côi hẳn bà ưa hơn, vì kinh nghiệm bà biết rằng yêu một anh con nhà gia
