xe rú ga leo lên mạn phà, rồi cả một khối sắt thép lặng lẽ sang bên kia bờ.
Dòng sông đen thẫm. Chỉ có một ngọn tiêu le lói bên bờ xa kia và một
ngọn đèn ca nô cũng le nói như thế đáng dắt con phà đến đích.
Tôi ngồi rất lâu bên sông Gianh và thả dòng suy tưởng của mình theo
sông Gianh trôi về quá khứ. Đâu đây như có tiếng gươm khua, tiếng người
ngựa, tiếng mạn thuyền va vào nhau, tiếng chèo khoả nước. Đâu đây như
có tiếng máy bay ầm ì, rồi đạn pháo sáng loà mặt sông, thuỷ lôi lừ lừ trôi từ
cửa biển vào… Suốt bốn trăm năm, từ thời Trịnh Nguyễn phân tranh, sông
Gianh luôn là mục tiêu để các thế lực phong kiến và ngoại bang chia cắt.
Rồi hiệp định Giơneve, 1954, không chia được ở sông Gianh, người ta
đành đẩy giới tuyến vào sông Bến Hải.
Nhưng sông Gianh chưa bao giờ chia cắt được con đường xuyên Việt,
ngay cả trong suốt hai trăm nam phân tranh Trịnh Nguyễn. Dòng sông vẫn
chảy ngang, nhưng con đường vẫn đi dọc. Chiến tranh liên miên và đói
nghèo khiến chúng ta không kịp, và không đủ sức để bắc một cây cầu. Lịch
sử thật nghiệt ngã khi muốn lựa chọn cầu sông Gianh là mối nói cuối cùng
trên con đường thiên lý xuyên Việt. Và bây giờ, vận hội mới đã đến. Chỉ 36
tháng nữa, chiếc cầu bê tông với chiều dài 746,4 mét, giá thành tới hơn hai
trăm tỷ, được làm theo công nghệ tiên tiến của thế giới, sẽ nói vĩnh viễn hai
bờ sông Gianh. Kìa, nhỡn tiền đã nhìn thấy nền móng cây cầu hiện đại vượt
sông Gianh kia rồi. Cả một vùng bờ bắc sáng loá ánh đèn. Tổng công ty
xây dựng cầu Thăng Long, đơn vị làm cầu hùng mạnh nhất nước, vừa làm
xong cầu Tràng Tiền, cầu Việt Trì, đã đổ quân về đây rồi. Trong ánh đèn
đêm, vẫn cứ đỏ rực lên cái xóm thợ cầu mấy chục nóc nhà mới dựng, vẫn
nhìn rõ ngọn cờ trắng phần phật trên đỉnh tháp cẩu với hai chữ biểu trưng
TL- Thăng Long.
Tôi chợt nảy ra một ý tưởng và bảo với Anh hùng Võ Xuân Khuể:
- Khi nào cầu sông Gianh bắc xong rồi, đội phà các anh nên chuyển sang
làm du lịch. Từ đây lên động Phong Nha, theo đường sông Gianh và sông
Son chỉ chừng hai chục cây số. Tôi cam đoan rằng nếu đi ca nô từ đây, du
khách sẽ vô cùng lý thú.
