Câu chuyện hoang đường do Mạc Ngôn nghĩ ra có một phần sự thật nói
về công cuộc khởi đầu tư bản hoá của thành phố Thanh Đảo hơn một trăm
năm trước. Cho nên cùng với Thâm Quyến và Áo Môn, những nơi gần kề
với Hồng Kông và Ma Cao, đã từng lây nhiễm hơi hướng và sặc mùi tư
bản, Thanh Đảo được ông Đặng Tiểu Bình đến khảo sát đầu tiên và cho
tiến hành thí điểm mở cửa từ những năm 80 của thế kỷ trước. Tôi đã đi
ngang dọc khắp các đường phố lớn của Thanh Đảo, ở đâu cũng gặp cơ man
áp phích, quảng cáo giới thiệu đủ thứ sản phẩm công nghệ, dịch vụ du lịch
và nhắc nhở giữ nếp sống, vệ sinh thành phố, và tất nhiên đâu đâu cũng la
liệt tranh ảnh các minh tinh màn bạc, các ca sĩ, người mẫu thời trang… Chỉ
có duy nhất một vị lãnh tụ được treo ảnh, đó là đồng chí Đặng Tiểu Bình,
người anh hùng số một của Trung Quốc đã đưa đất nước tỷ ba dân này sánh
ngang với cường quốc Mỹ, Nhật và Châu Âu. Tấm chân dung bán thân con
người vĩ đại này cao tới vài mét, tay chỉ, mắt nhìn ra biển, sừng sững giữa
quảng trường toà thị chính thành phố.
*
Hai mươi năm qua, giống như Thâm Quyến và Áo Môn, Thanh Đảo phát
triển với tốc độ chóng mặt. Theo Phương Oanh, cô phiên dịch người Quảng
Tây, nói tiếng Việt như người Hà Nội, thì Thanh Đảo được coi là thành phố
đẹp và sạch nhất Trung Quốc. Thời Giang Thanh còn là ái phi của Mao
Chủ tịch, hầu như năm nào bà cũng về nghỉ ở thành phố có trường đại học
Thanh Đảo nổi tiếng, nơi dã phát tích sự nghiệp chính trị của bà.
Quả là những du khách sành điệu có con mắt xanh khi chọn Thanh Đảo
để thăm thú. Sau gần một giờ bay từ sân bay Seuol qua biển Hoàng Hải, tôi
đã ngỡ ngàng khi ngắm nhìn dưới cánh máy bay hiện ra những hàng cọc
khổng lồ đóng dọc theo một dải bở biển. Đó là hàng trăm toà nhà hai mươi,
ba mươi tầng với những kiểu dáng khác nhau góp phần làm cho bộ mặt của
thành phố hiện đại và tươi trẻ. Như một kẻ tham lam, vừa từ sân bay Liu
Ting về khách sạn, tôi đã bổ đi tìm mua một bản đồ giao thông và du lịch
thành phố, và sau đó, như một gã An Nam bụi, tôi trèo lên xe buýt, tôi lang
thang đi bộ qua các ngóc ngách của những khu nhà từ thời công xã của tầng
