vấn đề của anh ta. Người thì có được cô ấy – và đó cũng là vấn đề của anh
ta”.
Ông nói: “Cậu về được rồi đấy. Không cần phải làm thế”.
Tôi đáp: “Tôi không bao giờ bỏ cuộc. Nếu thầy không làm thì tôi sẽ
làm một mình”.
Ông nói: “Tôi nói là không cần thiết…”.
Tôi nói: “Có thể nó không cần thiết cho thầy nhưng là điều cần thiết
đối với tôi. Rốt cục thì tôi vẫn phải quyết định, bởi lẽ đối với tôi tình yêu là
một hiện tượng tôn giáo, còn Thượng đế chỉ là một giả thuyết. Nó chẳng có
ý nghĩa gì bởi chẳng có gì tương ứng với nó cả”.
Và tình yêu là một hiện tượng tôn giáo. Trừ khi người ta hiểu nó trọn
vẹn, còn không họ sẽ phải đau khổ chỉ vì một thứ lẽ ra đã có thể làm cho
cuộc sống của họ thăng hoa. Thứ lẽ ra có thể là thiên đàng của họ sẽ lại trở
thành địa ngục chỉ vì họ không hiểu nó. Và tất nhiên đó là một nghệ thuật.
Ai mà cần quan tâm tới Thượng Đế kia chứ? Thầy nói có lý. Chúng tôi đến
đây là để hiểu tôn giáo, chứ không phải để hiểu những điều vô nghĩa”.
“Nhưng”, ông nói: “chương trình đào tạo không đề cập đến tình yêu,
tự do, cá nhân hay tĩnh lặng… chúng tôi phải dạy đủ nội dung chương
trình”.
Các trường đại học dạy đủ nội dung trong chương trình đào tạo của
họ mà không cần biết về cuộc sống thực sự của con người, về những vấn đề
thực sự của họ. Vì tôi nói về những điều đơn giản, nhiều người đơn thuần
cho rằng đó không phải là tôn giáo. Họ có một ý niệm về tôn giáo, về
những giả thuyết trừu tượng phức tạp, bạn cứ suy ngẫm về chúng nhưng
cuộc đời bạn sẽ chẳng có gì khác biệt – bạn vẫn thế thôi. Có thể bạn là
người Hindu, người Hồi giáo, người Thiên Chúa giáo, chẳng hề chi; những
vấn đề thực sự của bạn vẫn không thay đổi. Những vấn đề tưởng tượng của
