không còn cảm nhận được nó nữa; bạn lại trở về với sự riêng biệt của mình,
trong tường thành của cái tôi của mình. Đó là tiếng nói của lý trí.
Và một trong những điều bí ẩn là lý trí có tiếng nói - nhưng nó chẳng
biết gì cả; và trái tim thì biết tất cả - mà lại không biết nói.
Có lẽ vì biết nhiều quá nên thật khó mà lên tiếng được.
Lý trí biết ít lắm, vậy nên nó có thể nói. Nó chỉ cần ngôn ngữ là đủ,
nhưng như vậy thì chưa đủ cho trái tim.
Tuy nhiên có những lúc, dưới tác động của một thời khắc nào đó -
một đêm đầy sao, một cảnh bình minh, một bông hoa đẹp - và chỉ trong
bình minh, một bông hoa đẹp - và chỉ trong khoảnh khắc bạn quên mất
mình là riêng biệt. Và sự quên đó mở ra cái đẹp và niềm say mê bao la.
Khi tôi nói bạn phải biến mất để có được chứng ngộ cao nhất, tôi
không hàm ý là bạn; tôi muốn nói đến 'con người' không phải là bạn. Tôi
muốn nói đến 'con người' mà bạn nghĩ rằng đó là bạn.
Còn vế sau, chỉ có hòa nhập làm một với mọi hiện hữu, hoàn toàn tan
chảy vào nó thì bạn mới chứng ngộ được chính mình, bạn mới nhìn ra sự
thật. Trái tim không có sự mâu thuẫn, bởi "con người" mà bạn chứng ngộ
khi bạn hòa tan làm một với mọi tồn tại không còn là con người trước đây
của bạn nữa. Con người kia là tính cách của bạn, là cá nhân của bạn, nó
được xã hội đem đến cho bạn, còn con người này là bản chất, là thực tại, là
món quà của sự hiện hữu. Bạn có thể quênnó, nhưng bạn không thể phá hủy
nó.
Con người kia của bạn, con người giả mạo của bạn - bạn có thể tạo ra
nó, nhưng bạn không thể làm cho nó có thật. Nó sẽ mãi là một cái bóng,
một gương mặt được sơn vẽ. Nó sẽ không bao giờ trở thành gương mặt
nguyên thủy của bạn.
Hồi còn dạy ở trường đại học, tôi nhớ trong khu hiệu bộ có một con
đường nhỏ. Có mấy căn nhà gỗ rất đẹp dùng làm phòng làm việc cho mấy
