THƯƠNG NHỚ MƯỜI HAI - Trang 118

Người vợ mỉm cười, mở rộng cửa sổ ra hơn một chút để cho ánh trăng tràn
vào cả gian phòng. Đến lúc thiu thiu ngủ trên tay chồng, người vợ nói khe
khẽ như trong mộng: “Nhớ nhé… thế nào chúng mình cũng phải đi nghe
hát trống quân!”
Thương biết bao nhiêu, nhớ không có cách gì quên được cái đêm Trung thu
năm ấy, hai vợ chồng quấn quít tơ hồng, cùng dắt tay đi qua cầu Bồ Đề
sang bên kia sông, vào trong một cái quán ngồi ăn miếng bánh đậu xanh,
uống chén nước chè tươi, nghe hai tay tổ là Hai Mão và cô Sinh ở Hưng
Yên về Hát đố nhau những câu hiểm hóc do lý Xuyến ở Gia Lâm sang cầm
trịch.
Từ khi lạc bước vào Nam, tôi không còn được đi xem một đám trống quân
nào, trừ phi nghe với vẩn ở trên đài phát thanh, nên càng nghĩ đến cái đám
hát đêm Trung thu năm đó lại càng nhớ quá.
Thực ra, nói đến hát thì nhớ không biết bao nhiêu thứ: Phú Thọ có hát
xoan, hát ghẹo, Vĩnh Phúc có hát hội Rô. Bắc Ninh có hát quan họ và có
biết bao nhiêu miền còn bao nhiêu điệu hát mê ly nữa, như hát cửa đình có
mầu sắc tôn giáo, hát nhà trò ở các đám khao vọng, hát ca trù, hát văn, hát
xẩm… nhưng khồng hiểu là vì vợ mình thích mà mình cũng thích lây hay
tại một lý do nào không biết, tôi thích hát trống quân… không chịu được.
Tục truyền nghệ thuật hát trống quân có từ thế kỷ thứ mười ba phổ biến lúc
quân ta chống quân Nguyễn. Khi nghỉ, quân ta ngồi gõ vào tang trống mà
"hát suông” và “hát đôi”. Về sau, trong ngày tết Trung thu, trai gái thường
họp nhau dưới bóng trăng, trên bãi cỏ, trước sân đình, để háy trống quân
với nội dung đối đáp giao duyên, đề cao tình bạn, ca ngợi cnh đẹp của thiên
nhiên đất nước.
Hỡi cô Ba Sa Đéc, cô Tư Cần Thơ, cô năm Vĩnh Long, cô Sáu Mỹ Tho, cô
Bảy Đồng Xoài, mấy cô đã có bao giờ được xem tận mắt một đám hát trống
quân chưa? Ngộ không để đâu cho hết, mấy cô à. Nhạc cụ của điệu hát này
giản dị không chỗ nói: đàn kìm, đàn nhị, đàn xến, tay ban cầm… hết thảy