THƯƠNG NHỚ MƯỜI HAI - Trang 16

Qua Ngõ Hồ là đền Hàng Trống có tiếng là "hương ngát của trời"; quá ra
đến Hàng Vải là đền Quan Phước, ai mất người, mất của đến cầu xin thì
thấy; từ đó ngược lên, ra lối Toà án là chùa Quán Sứ - ờ, chắc bây giờ mấy
cây thông bách tán ở trước cửa chùa đã lớn lắm rồi đấy nhỉ! Thế rồi là chùa
Dâu, chùa Kim Cổ, đền Quan Thánh, chùa Trấn Quốc thờ ông thánh đồng
đen, chùa Bà Đá, chùa Liên ... trời! Biết bao là chùa đẹp, biết bao nhiêu
cảnh nên thơ, biết bao nhiêu người đi lễ cầu con, cầu của!
Trước đây, tháng giêng ở Bắc là tháng người ta chỉ dành ra để trước là lễ
Phật, sau là lễ tiên tổ ông bà. Người sống cảm thông với người chết trong
tháng ấy, lấy tâm tư mà nói chuyện với nhau, lấy đạo lý mà khuyên bảo,
dạy dỗ nhau cách nào cho vẹn đạo làm người, chớ có thấy giàu mà ham,
chớ vì sang mà bỏ nghĩa, chớ vì cầu an mà làm tôi mọi cho người ngoài.
Từ xưa, Bắc Việt có bao giờ là một miền giàu có? Ai cũng phải ăn nhịn, để
dành; lúc nào cũng phải lo đối phó với ngoại xâm chỉ rình bóp cái cổ họng
của Đông Dương trước nhất; không năm nào không lo bão tố, lụt lội, hạn
hán, mất mùa ... Nhưng lạ lắm, cô Ba à, tại sao tôi thấy người Bắc lúc nào
cũng bình tình, trầm mặc, sẵn sàng "chơi" lại những thử thách của trời
trong khi vẫn sống một đời sống nội tâm phong phú, nhất là người đàn bà
Bắc, sao cũng lo gánh vác giang son nhà chồng, cũng lo từng miếng ăn giấc
ngủ cho chồng cho con, cũng hai sương một nắng mà có vẻ như không
"đầu tắt mặt tối" như người đàn bà ở trong đây? Ở trong đây, người ta vội
quá: người tử tế lo vội vàng để kiếm sống đã đành, ngay các cô tứ thời lấy
ngoại kiểu "ngồi lên đống tiền" cũng vội; các xe hơi chạy vội, cái kèn xe
bóp vội, xoa mạt chược cũng vội, và nếu đôi khi có tập uống chén trà Tàu,
bắt chước ngâm bài "Hoàng Hạc" cũng cứ vội luôn.
Bây giờ, ngồi mà nhớ lại, tôi không thể nghĩ được rằng tháng giêng ở Bắc
có những sự vội vàng, vất vả não nề đến như vậy. Người ta sống đúng như
cái sống do các bậc quân tử Tàu chủ trương: sống đầy đủ, có thiếu một chút
cũng không sao; làm việc cho mình, cho xã hội nhưng vẫn có thì giờ đi