thuyền trên đầm thơm hát bài "Hái Sen" một mình; buôn tần bán tảo ở đô
thị, thôn quê nhưng vẫn dành thì giờ đi chợ kiếm một món ăn ngon cho
chồng, rồi đến ngày rằm mồng một vẫn rảnh rang đi lễ cầu cho sống lâu,
giàu bền, dân an, quốc thái và có hội hè gì vẫn sửa nếp áo mới, tô đôi má
cho hồng để cùng với chồng vui chơi thưởng thức.
Từ ngày mồng bốn tháng giêng, ở các làng vùng Bắc bắt đầu mùa quan họ.
Hát cho lở đất long trời,
Cho giời biết mặt, cho người biết tên,
Hát từ chợ Phủ hát lên,
Hát suốt tỉnh Bắc qua miền Đông,
Hát sao cho cạn dòng sông
Cho non phải lở cho lòng phải say.
Người vợ bảo chồng:
"Anh đã biết hát ví rồi. Lối hát này, trai gái hát quanh năm, tát nước hát, giã
gạo hát mà dún đu cũng hát. Hát quan họ khác thế: lối hát này chỉ có riêng
trong những ngày hội mùa xuân, trai gái hát cầu vui, nhưng có nhiều làng
còn tổ chức hát thờ thần, trao giải. Muốn vào hát giải, trai gái phải biết năm
giọng rất khó hát là Tình Tang, Đường Bạn, Hữ La, Xuống Sông, Lên Núi
... Hay lắm! Nhất niên nhất lệ, tội gì bỏ sót một buổi nào..." Vào ngày chín
tháng giêng, làng Nội Ninh, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang (tục gọi là
làng Nếnh) có rước thần kể hạnh, hát đúm nhưng mê nhất là trò kéo chữ.
Những tay cờ, dưới hiệu lệnh của một vị chỉ huy, chạy ngang dọc ngược
xuôi thành một hàng chữ có ý nghĩa. Những chứ này phải làm lễ xin thánh
