THƯƠNG NHỚ MƯỜI HAI - Trang 60

đáo để; nhưng tất cả các chè đó chỉ là một thí dụ rất nhỏ bé của cái hệ thống
chè bao la bát ngàt của miền Bắc mà ta thương ta nhớ.
Chao ôi, có ai sầu xứ vào một ngày nào đó, thấy trong người háo quá, thèm
cái phong vị chè của nơi nghìn năm văn vật có nhớ đến chè cốm không?
Vào tháng tư, củ mài nhiều, vợ chồng nấu chén chè củ mài để vợ chồng
cùng ăn trước khi đi ngủ cũng hấp dẫn lạ lùng, nhưng điển hình nhất cho
chè ở Bắc Việt đó ai quyên được chè lam và chè bà cốt?
Tại sao lại kêu là chè bà cốt? Thú thực đến bây giờ tôi cũng không hiểu cái
tên chè này phát sinh từ điểm tính nào – có phi từ câu hát bình dân “Con
chim chính choè… ông thầy ăn một, bà cốt ăn hai, còn cái thủ cái tai đem
lên biếu chúa, chúa mới hỏi chim gì? Con chim chích choè, nó đậu cành
chanh…” nhưng chè bà cốt quả là một thứ chè đặc biệt Bắc Kỳ, ba chục
năm ở miền Nam, tôi chưa thấy có nhà nào nấu! Tội nghiệp, cái chè ấy có
gì lạ đâu, chỉ có gạo nếp, mật và gừng, nhưng nói đến chè, không hiểu tại
sao tôi lại nhớ nhiều nhất đến chè bà cốt! Nhớ như thế tức là nhớ đến hồi
tôi còn nhỏ lắm, còn bà, còn bố mẹ, đông đủ đại gia đình, mỗi khi nhà có
vụ gì buôn bán phát tài thì bà nội tôi lại “ gióng lên: “Hôm nay để tao nấu
cháo bồi cho trẻ con ăn” hay “à, lâu lắm, không nấu chè bà cốt. Có đứa nào
ăn không, bà nấu cho một nồi”!
Ngày xưa, đời sống của người dân vất vả và tằn tiện, có đâu như bây giờ.
Làm ăn một nắng hai sương, tối ngày vất vả kiếm ra được tiền, nhưng nào
dám ăn vào miệng bao giờ. Tôi nhớ rằng thầy mẹ tôi buôn bán vào cái hạng
đủ ăn mà nửa tháng hay một tháng một lần mới dám liều ăn một bát cháo
lòng bò sai người đi mua từ hiệu “Cát Tường” ở Cầu Gỗ đem về, hay hôm
nào phởn lắm mới dám đưa đứa con cưng nhất đi ra Bờ Hồ ăn một bát phở
tái ba xu.
Chè bà cốt, chưa chắc đã ngon hơn các thứ chè khác trên đất Việt thân yêu,
nhưng cứ mỗi khi nói đến chè thì tôi lại nhớ ngay đến chè bà cốt, có lẽ là vì
nhớ đến ngày còn nhỏ, sống trong thanh bình, ở không có binđinh, máy