Theo quan điểm của tôi, hầu hết những nỗ lực phân tích vụ việc
Jonestown đều tập trung quá nhiều vào cá nhân Jim Jones. Mặc dù không
cho rằng ông ta có khả năng khuyến dụ hiếm thấy nhưng quyền lực mà ông
ta sử dụng, khiến tôi ngạc nhiên, không xuất phát từ phẩm chất cá nhân nổi
bật mà chủ yếu là do những hiểu biết của ông ta về các nguyên tắc tâm lý
cơ bản. Tài năng thật sự với tư cách là một lãnh tụ của Jones chính là khả
năng nhận thức được hạn chế của mỗi tín đồ. Không một lãnh đạo nào có
thể thuyết phục được tất cả các thành viên trong nhóm dù chỉ một lần. Một
lãnh đạo giỏi chỉ có thể mong đợi ở một mức độ nào đó, dù chỉ là thuyết
phục được một tỷ lệ lớn các thành viên. Khi đó với thông tin ban đầu,
những thành viên trọng yếu đã bị thuyết phục, thì thông tin đó có thể thuyết
phục được tất cả số còn lại. Quả thật, những người đứng đầu có sức ảnh
hưởng lớn nhất là những người biết cách sắp xếp các điều kiện nhóm để
nguyên tắc bằng chứng xã hội phát huy tác dụng tối đa cho lợi ích của họ.
Dường như Jones đã được khơi nguồn cảm hứng chính trong điều
này. Nước đi tài tình của ông ta chính là quyết định di dời cộng đồng Đền
Người từ nội thành San Francisco tới một vùng xa xôi héo lánh gần Nam
Mỹ, nơi những điều kiện về sự không chắc chắn và tính tương đồng duy
nhất khiến cho nguyên tắc bằng chứng xã hội có thể phát huy sức mạnh tối
đa. Tại đây, nơi trú ngụ của hàng nghìn người, họ bị thống trị mãi mãi bằng
sức mạnh của chỉ một người đàn ông, và như thế nhóm sẽ trở thành bầy đàn
(bè lũ ngang hàng nhau). Tinh thần bầy đàn khiến mọi việc càng dễ điều
khiển. Rết dễ dàng lái một vài thành viên vào một hướng mong muốn và
những người khác – có khả năng dẫn đầu những người quanh mình – sẽ
lặng lẽ và tự động làm theo. Đến đây ta có thể hiểu được sức mạnh kỳ diệu
của Reverend Jim Jones không phải là phẩm chất cá nhân mà chính là hiểu
biết sâu rộng về nghệ thuật Judo hóa xã hội.
