rất sẵn sàng đưa ra hình phạt càng đau càng tốt. Thay vì phải đầu hàng
trước những lời cầu xin khẩn thiết của nạn nhân, khoảng 2/3 đối tượng
trong thí nghiệm của Milgram sử dụng đến 30 nút bấm gây giật điện ở trước
mặt và tiếp tục đến nút cuối cùng (450 vôn) cho đến khi nhà nghiên cứu
tuyên bố kết thúc thí nghiệm. Điều đáng chú ý hơn nữa là không ai trong số
40 người tham gia cuộc nghiên cứu từ bỏ vai trò Người dạy khi nạn nhân
yêu cầu được thả; khi anh ta bắt đầu van xin được thả; hay thậm chí là sau
khi phản ứng của anh ta với mỗi cú giật đã trở thành "tiếng thét đau đớn rõ
mồn một". Kể cả khi cho giật điện với điện áp 300 vôn và nạn nhân phải
"gào lên trong tuyệt vọng rằng mình sẽ không trả lời bài kiểm tra nữa" thì
cũng không có Người dạy nào dừng lại – thậm chí khi điện áp tăng hơn nữa
thì rõ ràng là có rất ít người dừng lại.
Milgram cho biết, những kết quả trên đã khiến tất cả những người
tham gia dự án phải ngạc nhiên. Thực tế, trước khi cuộc nghiên cứu bắt đầu,
ông đã nhờ các nhóm khác nhau từ đồng nghiệp, các sinh viên đã tốt nghiệp
đến các chuyên gia tâm lý học thuộc Trường Đại học Yale (nơi diễn ra cuộc
thí nghiệm) đọc bản photo các bước thực hiện thí nghiệm và đánh giá xem
có bao nhiêu Người dạy sẽ thực hiện hình phạt nặng nhất (450 vôn). Và kết
quả luôn ở trong phạm vi chỉ 1–2%. Một nhóm hoàn toàn khác bao gồm 39
nhà tâm lý học dự đoán rằng chỉ có khoảng 1/1.000 sẵn sàng tiếp tục cho
đến mức phạt cao nhất. Và không ai ngờ tới những kiểu mẫu hành động
thực tế diễn ra trong thí nghiệm.
Chúng ta có thể giải thích cho những kiểu mẫu hành động đó như thế
nào? Như một vài người biện luận, có thể là do tất cả các đối tượng này đều
là đàn ông, được coi là những người có xu hướng thể hiện sự hiếu chiến;
hoặc họ không biết những tác hại tiềm tàng mà điện áp cao có thể gây ra;
hoặc họ là một nhóm kỳ cục bị mắc chứng rối nhiễu về đạo lý và thích thú
khi có cơ hội làm người khác khổ sở, đau đớn. Nhưng có một chứng cứ
chống lại tất cả những khả năng trên. Thứ nhất, thí nghiệm trước đó cho
thấy giới tính của đối tượng không liên quan đến khả năng sẵn sàng gây sốc
điện cho các nạn nhân; những Người dạy là phụ nữ cũng có làm như vậy
giống như đàn ông trong thí nghiệm ban đầu của Milgram.
Biện luận rằng các đối tượng này không nhận thức được những nguy
hiểm tiềm tàng cho cơ thể của nạn nhân cũng đã được kiểm tra trong thí
