động theo chỉ định của bác sĩ vốn tồn tại một thời gian dài đã phát triển
trong đội ngũ nhân viên y tế.
Do đó, xuất hiện ngày càng nhiều khả năng đáng lo ngại là khi bác sĩ
mặc một sai lầm rõ ràng, không nhân viên cấp dưới nào suy nghĩ đến việc
hỏi lại – vì một khi người có quyền lực hợp pháp ra lệnh thì cấp dưới sẽ
ngừng suy xét và bắt đầu phản ứng theo. Áp dụng cách phản ứng bấm vào,
kêu ro ro vào môi trường phức tạp của bệnh viện thì việc mắc sai lầm là
chắc chắn. Một nghiên cứu do Ban quản trị Tài chính Y tế của Mỹ tiến hành
vào đầu những năm 1980 cho thấy: chỉ tính riêng việc cấp thuốc cho bệnh
nhân, tỷ lệ sai sót diễn ra hàng ngày ở bệnh viện là 12%. Một thập niên sau,
mọi chuyện vẫn không có gì tiến triển: theo một nghiên cứu của trường Đại
học Harvard, 10% trường hợp tim ngừng đập là do phát thuốc sai. Việc phát
thuốc sai cho bệnh nhân đo nhiều nguyên nhân. Tuy nhiên, trong cuốn sách
có tựa đề Medication Errors: Causes and Prevention (Phát thuốc sai:
Nguyên nhân và Cách phòng tránh) của hai giáo sư khoa dược, trường Đại
học Temple, Michael Cohen và Neo Davis lại cho rằng: việc phát thuốc sai
đa số là do nhận lệnh mà không suy xét từ vị "sếp" của ca bệnh đó – bác sĩ
chịu trách nhiệm về ca bệnh. Theo giáo sư Cohen: "Cứ hết ca này đến ca
khác, bệnh nhân, y tá, dược sĩ và các bác sĩ khác không hỏi lại đơn thuốc.
Ví dụ như một ca "đau tai trực tràng" rất kỳ lạ mà Cohen và Davis đã ghi
lại. Một bác sĩ kê đơn thuốc nhỏ lỗ tai cho một bệnh nhân bị đau và nhiễm
trùng tai phải. Nhưng thay vì viết đầy đủ là tai phải vào đơn thuốc thì bác sĩ
lại viết tắt. Sau khi nhận đơn thuốc, y tá trực nhỏ thuốc vào hậu môn của
bệnh nhân! (Vì người y tá lại hiểu thành nhỏ thuốc vào trực tràng).
Rõ ràng điều trị trực tràng cho bệnh đau tai là một điều hết sức vô lý.
Thế nhưng cả bệnh nhân cũng như y tá, không ai hỏi lại vì sao. Bài học
quan trọng từ câu chuyện này là: trong rất nhiều trường hợp, khi một người
có quyền lực hợp pháp ra lệnh thì những gì khác với mệnh lệnh đó đều
không hợp lý. Trong những trường hợp này, chúng ta không cân nhắc toàn
diện tình huống mà chỉ tập trung và phản ứng lại một khía cạnh của tình
huống đó.
Bất kể khi nào cách hành động không suy xét chi phối hành vi của
chúng ta thì chúng ta có thể biết chắc rằng: luôn tồn tại sự vâng lệnh mà các
chuyên gia thường cố gắng tận dụng. Chúng ta có thể thấy các mục quảng
