phanh trong những chiếc áo mỏng vá chằng, vá đụp. Gió rừng lạnh lẽo làm
cho nước da của chúng xám xịt lại. Thật là một công trình gian khổ và chịu
đựng để thực hiện một lần đi thăm nuôi. Đi lần này rồi biết còn có lần sau?
Hay là chồng con đã bỏ xác trong trại và được chôn vùi ở đâu đó. Vài tháng
sau, thân nhân có trở lại thì chỉ được cán bộ chỉ đại một mô đất nào đó và
nói bằng giọng thản nhiên:
- Chồng chị chết bệnh, được anh em người ta chôn cho ở đấy.
Từ một con người có tên, có tuổi, có dĩ vãng, trong giây phút bỗng biến
thành một mô đất vô tri. Nào ai biết được thân nhân mình có thực sự nằm ở
dưới đó không? Nhưng dù vậy đi nữa, cũng đành phải thắp lên vài ba nén
hương van vái trước khi tức tưởi ra về. Thân phận con người bây giờ có
khác nào con sâu cái kiến.
Thiếu phụ chủ nhà đánh thức bà lão dậy, thoạt tiên bằng cách sờ tay lên
vầng trán rồi rờ rẫm lên hai bàn tay khẳng khiu của bà lão. Cơn sốt làm bà
nóng như một hòn than. Bà nằm mê mệt như từ ba năm nay chưa một lần
nào bà mê mệt đến như thế. Tuy nhiên khi có người đụng tới, bà cũng
choàng tỉnh và rên lên một tiếng nho nhỏ. Rồi bà mở mắt ra và nhìn lờ đờ
về phía khung cửa đã chan hòa ánh nắng. Bà hốt hoảng nhớ đến chuyến đi
của mình. Bà vội vã chống tay ngồi dậy. Thân hình tiều tụy của bà như
muốn khụy xuống dước hai cánh tay gầy run rẩy. Thiếu phụ chủ nhà vội đỡ
ngay lấy lưng của bà và nói:
- Hay là bà nghỉ tạm hôm nay đi.
Bà lão chỉ ngước lên nhìn nhưng không trả lời. Đời nào bà có thể bỏ
cuộc vào giây phút cuối cùng này. Nửa năm trông chờ bây giờ bà chỉ còn
cách nó có gang tấc. Bà cố gắng chuồi ra mép chõng để xỏ bàn chân của
mình vào đôi dép ở dới gậm. Rồi bà đứng dậy, hai tay bíu chặt lấy bả vai
của thiếu phụ. Thiếu phụ thấy bà run rẩy trên bước đi nặng nhọc của bà.
Hai người dìu nhau đi ra phía cửa gỗ. Bà lão chợt nhớ đến cái bị của mình.
Bà chỉ ngón tay về phía góc nhà. Thiếu phủ chờ cho bà nắm được lấy cánh
cửa rồi mới chạy lại nhắc cái bị lên vai. Họ lại dìu nhau đi xuống sân đất.
Những tia nắng đầu tiên lùa qua kẽ lá chiếu vào mặt bà cụ làm đôi mắt của
