Thử thách Seinfield phải trải qua là điều rất đỗi bình thường. Các nhà nghiên
cứu đang thu thập một loạt những bằng chứng cho thấy càng lo sợ bị thất
bại, chúng ta càng khó có thể thành công. Một nghiên cứu gần đây do một
nhóm các nhà thần kinh học tại Caltech nhận thấy rằng khi cạnh tranh trong
một trò chơi máy tính đánh cược cao, những người tham gia thể hiện tệ hơn
khi họ lo sợ về khả năng thua cuộc.
Nhưng khoa học cũng tiết lộ rằng những nỗi sợ hãi không chỉ phản tác dụng
mà chúng còn bị thổi phồng lên. Hóa ra con người có xu hướng mạnh mẽ về
việc đánh giá quá cao nỗi đau của sự thất bại và mức độ tiêu cực mà những
người khác cảm nhận về rủi ro của chúng ta. Để giải thích lý do tại sao, đầu
tiên hãy quan sát việc tại sao việc trúng xổ số không tuyệt như bạn nghĩ.
Hãy tưởng tượng rằng Morpheus trong phim Matrix (Ma trận) đưa cho bạn
một viên thuốc màu xanh da trời và một viên thuốc màu đỏ. Nếu bạn nhận
lấy viên thuốc màu xanh, bạn sẽ tỉnh dậy và trúng số độc đắc trị giá 2 triệu
đô-la. Nếu bạn uống viên thuốc màu đỏ, bạn sẽ thức dậy trong tình trạng tê
liệt và ngồi xe lăn trong suốt phần đời còn lại của mình. Đương nhiên, bạn sẽ
chọn viên màu xanh và cảm thấy hài lòng khi nhận được một khoản kếch xù
trong tài khoản ngân hàng vào sáng hôm sau. Bạn không thể nghĩ được điều
đáng thất vọng hơn là việc phải trở thành một người tàn phế. Một vài người
thậm chí còn nghĩ một cuộc sống như vậy không đáng sống. Nhưng họ đã
nhầm.
Trong nghiên cứu nổi tiếng về những người trúng xổ số và những nạn nhân
trong các vụ tai nạn (bao gồm 80 người liệt tứ chi và 11 người liệt hai chân),
trong một năm thắng xổ số hoặc trải qua vụ tai nạn, một điều gì đó kỳ lạ đã
xảy ra. Niềm vui của những người trúng xổ số sớm trở về mức như những
người không thắng được một xu. Ngạc nhiên không kém, niềm hạnh phúc
của những nạn nhân trong vụ tai nạn đã lên trên mức trung lập, và một
nghiên cứu gần đây của Đại học Harvard cho thấy các cá nhân bị liệt hai
chân không hề kém hạnh phúc hơn những người trúng độc đắc theo thời
gian. Điều này xảy ra là do đâu?
Nó liên quan đến những gì không xảy ra nhiều hơn. Đỉnh cao của việc trúng
xổ số không được duy trì lâu. Tương tự như vậy, sự tuyệt vọng của việc trở
thành một người tàn tật cùng sẽ nguôi ngoai dần. Cả người thắng xổ số và
những người tàn tật đều trải qua những gì mà nhà tâm lý học, Jonathan
Haidt, gọi là nguyên lý của sự thích ứng. Chúng ta đánh giá việc trở thành
một người trúng xổ số (hoặc người bị liệt) bởi kết quả sau đó, nhưng chúng
ta thường đánh giá quá cao kết quả đó.
