TÔTEM SÓI - Trang 113

quan (chăn ngựa), một ngưu quan (chăn bò), hai dương quan (chăn cừu).
Mã quan Trương Kế Nguyên năng nổ, cẩn thận, cùng Batu và Lanmatrac
chăn đàn ngựa chừng năm trăm con. Ngựa ăn nhiều tốn cỏ, nên phải đi xa
để không tranh ăn với bò, cừu. Vào những nơi thâm sơn cùng cốc xa xôi
cách trở, sói đàn lảng vảng, chen chúc trong lều dã chiến chỉ vừa đủ cho hai
người nằm, đun nấu trên cái lò bằng sắt tây, nhiên liệu là phân ngựa khô,
cuộc sống còn hoang dã hơn sống trong lều Mông Cổ. Công việc của mã
quan nguy hiểm và gian khổ, trách nhiệm thì nặng nề, nhưng mã quan có
địa vị cao nhất trong cộng đồng. Đây là cái nghề đáng tự hào nhất của bộ
tộc sống trên lưng ngựa.
Tung thòng lọng bắt ngựa là một nghệ thuật, đẹp và hấp dẫn. Cũng có thể
dùng thòng lọng bắt sói. Mã quan gần như ngày nào cũng dùng đến thòng
lọng để đổi ngựa cưỡi, sửa bờm ngựa, cho ngựa uống thuốc hoặc tiêm
chích, kiểm tra ngựa, luyện ngựa... Mã quan nào cũng rèn luyện kỹ thuật
bắt ngựa bằng thòng lọng. Sử dụng cây sào dài, trên mình con ngựa phi
như bay, nhắm chuẩn, rướn người tung cuộn dây thòng lọng trúng cổ ngựa.
Mã quan giỏi hễ tung là trúng, rất ít khi hụt. Với kỹ năng này mà bắt sói,
chỉ cần ngựa chạy nhanh, cự li gần, có chó săn giúp sức, là có thể tròng
trúng cổ sói rồi phóng ngựa trở về, sói sẽ bị xiết cổ chết, hoặc cho chó cắn
chết. Ban ngày, sói rất sợ mã quan, hễ thấy mã quan cầm thòng lọng là
chạy trối chết hoặc nấp trong cỏ rậm. Trần Trận nghĩ sói sợ ban ngày mà
không sợ đêm, có lẽ liên quan tới chiếc thòng lọng. Chiếc thòng lọng bắt
ngựa của mục dân Mông Cổ đã có lịch sử mấy ngàn năm, thời gian ấy đủ
để thay đổi tập tính của sói.
Cây thòng lọng trên thảo nguyên Ơlon là cây thòng lọng đẹp nhất, đắc dụng
nhất và hoàn mỹ nhất mà Trần Trận từng thấy. Nó dài hơn, tinh vi hơn,
thực dụng hơn những cây thòng lọng mà cậu đã thấy trên sách báo phim
ảnh của mục dân nơi khác. Mã quan Ơlon thường tự hào mà khoe caya
thòng lọng của họ là loại cao cấp nhất, lợi hại nhất và đẹp nhất so với toàn
Mông Cổ. Thảo nguyên Ơlon nằm ở phía bắc lưu vực sông Mã Câu nổi
tiếng của Mông Cổ, nơi sản sinh chủ yếu giống ngựa Uchumuxin nổi tiếng
(xưa gọi là ngựa Đột Quyết). Ngựa là bạn, là chiến hữu thân thiết của