cách sói. Tộc Hoa Hạ thời Thương Chu sùng bái thần thú thao thiết, là kế
thừa tục sùng bái tôtem sói của tổ tiên. Sói tuy tham ăn, nhưng tinh thần
dũng cảm xốc tới, uy vũ không chịu khuất, thà chết trận còn hơn chết bệnh,
mới là nguyên nhân căn bản khiến dân tộc Hoa Hạ sùng bái sói trong thời
kỳ đầu. Nguyên nhân nàychỉ hiểu được sau khi tìm hiểu kỹ về sói. Còn về
sau dân tộc nông canh sợ sói ghét sói và Nho gia thì rất khó lý giải. Về sau
nữa, khi nông canh và Nho gia ngày càng chiếm địa vị thống trị, con thú
thao thiết tham ăn tất nhiên phải rời khỏi thần khí, được cải tạo thành rồng,
nhường ngôi cho rồng.
Trong lịch sử, tinh thần sói từng chinh phục rất nhiều dân tộc du mục, còn
rất nhiều dân tộc du mục lại nhiệt liệt sùng bái tôtem sói. Vì sao sau khi
xuống làm chủ trung nguyên hoặc Trung Quốc, các đế vương của dân tộc
du mục lại ưa thích mặc long bào của Trung Hoa, ngồi long toạ của Trung
Hoa, có thể là vì họ nhìn thấy hình ảnh hoặc biến hình của tôtem sói trong
tôtem rồng. Tôtem rồng thực tế la tôem sói bay của dân tộc du mục thay
hình đổi dạng nhưng lòng không đổi. Tuy nhiên, sau khi dân tộc du mục
vào đến đồng ruộng Hoa Hạ, tinh thần du mục của họ bị cải tạo thành ý
thức nông canh, cũng vậy, tinh thần tôtem của dân tộc du mục cũng bị tồn
tại nông canh cải tạo, thế là tôtem sói bảo vệ thảo nguyên liền biến thành
tôtem rồng hô phong hoán vũ, chủ quản mạch sống của nông canh., vậy là
sói biến thành rồng, hơn nữa, thêm vào đó rất nhiêu quan niệm và ý thức
của dân tộc nông canh., cải tạo thực chất tinh thần nguyên thuỷ của tôtem
rồng đến mức hoàn toàn khác xưa, tinh thần dân tộc tôtem sói hăng hái tiến
thủ, bị cải tạo thành tinh thần bạo lực chuyên chế tượng trưng cho uy quyền
của đế vương. Tôtem rồng trở thành tôtem cho đế vương các triều đại cáo
mượn oai hùm trấn áp doạ nạt dân chúng. Long bào chỉ thuộc mỗi nhà vua,
chín rồng chín móng. áo bào bảy rồng bảy móng, năm rồng năm móng
không được gọi là long bào, chỉ được gọi là mãng bào. Bước váo xã hội
hiện đại, dân tộc Trung Hoa đặc biệt cần phải gạt bỏ những cặn bã đế
vương chuyên chế gán cho tôtem dân tộc, trả lại bộ mặt vốn có của tôtem
dân tộc Hoa Hạ - tinh thần tôtem sói.
Hình tượng dũng mãnh khiến người nể sợ của con rồng Trung Hoa, ban đầu