TRĂM NĂM CÔ ĐƠN - Trang 179

bẩy, khi thấy ngài an phận chịu chết và do đó lúc này chàng cảm thấy tự
khinh bỉ mình đến mức có thể nhầm nó với lòng thương hại:
- Anh hẳn biết hơn tôi, - chàng nới, - rằng tất cả toà án quân sự là một trò
cười, vì rằng trên thực tế anh phải đền tội cho những kẻ khác, bởi vì lần này
bằng mọi cách chúng tôi sẽ giành được chiến thắng. Nếu anh ở vào địa vị
tôi lúc này, lẽ nào anh lại không làm như vậy?

Tướng Môncađa ngồi dậy lấy vạt áo lau cặp kính gọng đồi mồi. "Cũng có
thể", ngài nói, "nhưng điều tôi phải bận tâm không phải là việc anh bắn tôi,
bởi vì dù thế nào đi nữa đối với loại người chúng ta thì cái chết này là hiển
nhiên". Ngài đặt cặp kính lên giường rồi cởi chiếc đồng hồ quả quít. "Điều
tôi bận tâm", ngài nói tiếp, "là từ một người căm thù đám tướng lĩnh nhà
nghề, từng đấu tranh không mệt mỏi với chúng, từng trăn trở suy nghĩ về
chúng thế mà nay anh lại chẳng khác gì chúng. Trong cuộc đời không có
mẫu người nào đại diện cho sự thấp hèn của con người như anh". Ngài cởi
chiếc nhẫn cưới, và chiếc huân chương Thánh bà Đồng trinh Rêmêđiôt rồi
đặt chúng xuống bên chiếc đồng hồ và cặp kính.
- Đến cái nước này, - ngài kết thúc, - anh không chỉ là một tên độc tài khát
máu điển hình nhất của lịch sử nước ta, mà rồi anh còn sẽ bắn cả cụ Ucsula
để lương tâm mình được yên ổn.
Đại tá Aurêlianô Buênđya cứ đứng thần ra như một bức tượng. Tướng
Môncađa đưa cho chàng kính, huân chương, đồng hồ, nhẫn cưới rồi đồi
giọng nói:
- Nhưng thôi, tôi không muốn anh đến để mà xỉ vả anh, - ngài nói. - Tôi
muốn nhờ vả anh chuyển những thứ này đến tay vợ tôi.
Đại tá Aurêlianô Buênđya nhận các thứ rồi đút vào túi.
- Bà ấy vẫn sống ở Manaurê chứ?
- Vẫn ở Manaurê? - tướng Môncađa xác nhận, - vẫn cái ngôi nhà ở phía sau
nhà thờ nơi anh đã đến gửi bức thư ấy.
- Tôi sẵn lòng làm. Hôsê Raken ạ? - đại tá Aurêlianô Buênđya nói.
Khi chàng bước ra ngoài trong ngọn gió xanh ẩm hơi sương, mặt chàng ướt
nhoè như trong buổi bình minh trước đây, và chỉ lúc ấy chàng mới hiểu vì