Genève 1954, sau nữa Mỹ muốn chứng tỏ uy thế với phe phái tự nhận là
đứng giữa mà Souvanna Phouma là đại diện. Theo Mỹ, Phouma là một
nhân vật thân Pháp và có khuynh hướng thiên Cộng. Thật ra thì không hẳn
Phouma thiên Cộng, ông ta chỉ phản ảnh đúng tâm trạng họ hàng nhà vợ
(Pháp) hồi ấy
. Tâm trạng Paris hồi ấy là oán ghét Mỹ tận thâm căn sau
vụ bị Mỹ bỏ rơi cho quốc bại danh liệt ở Điện Biên.
Qua cuộc vận động gián tiếp của Mỹ, trực tiếp của Uỷ Ban Bảo Vệ Quyền
Lợi Quốc Gia, quốc hội Lào đã bỏ phiếu bất tín nhiệm Phouma, buộc
Phouma phải từ chức vào ngày 22 tháng 7 năm 1958; và sau đó với đa số
hai phần ba, quốc hội đã chỉ định Phoui Sananikone lập nội các mới ngày
18 tháng 8 năm 1958. Sananikone đã bồi thêm một phát súng ân huệ cho
Liên Hiệp I bằng cách loại hẳn thành phần CS Lào ra khỏi tân nội các.
Souphanouvong bèn tố cáo chính phủ mới vi phạm thoả ước nội bộ 1957,
áp dụng những biện pháp khủng bố cựu cán bộ kháng chiến và đã ngỏ cửa
cho Mỹ can thiệp vào nội tình xứ Lào. Cộng Sản Trung Hoa cũng phụ hoạ
theo và cảnh cáo hữu phái Lào trong việc biến xứ Lào thành căn cứ quân sự
của Mỹ. Cộng Sản Việt thì lên tiếng ủng hộ Souphanouvong trong sự kêu
gọi phục hoạt Uỷ Hội Quốc Tế Kiểm Soát Đình Chiến để điều tra những vụ
vi phạm hiệp định Genève của nội các Sananikone. Trong khi ấy lực lượng
vũ trang CS Lào ở vùng biên giới với sự hỗ trợ của Bắc Việt đã mở cuộc
tấn công mới nhằm tái chiếm hai tỉnh Phong Saly và Sầm Nứa để lập lại
căn cứ.
Giai Đoạn 1959-1961
Tháng 1 năm 1959, Sananikone đã ép quốc hội trao toàn quyền hành động
cho ông ta về mặt đối nội. Tháng 4 năm 1959, quân đội hữu phái Lào bất
thần bao vây hai tiểu đoàn CS Lào ở Luang Prabang và Cánh Đồng Chum
sau khi đại tá Singkapo Choulamany của CS không chịu theo lênh sát nhập
của Sananikone. Tiểu đoàn CS ở Luang Prabang đã quy hàng, nhưng tiểu
đoàn ở Cánh Đồng Chum đã vượt ra khỏi lưới bao vây của quân chính phủ
và rút lui về phía biên giới Lào Việt (ngày 18 tháng 5 năm 1959.) Chính vì
