Quần chúng náo nức chờ đợi một luồng gió mới sau khi đã thất vọng
vì bánh vẽ độc lập của Nhật.
Khi nghe tin Nhật đầu hàng, Cộng sản Việt, dưới danh nghĩa Mặt Trận Việt
Minh, đã triệu tập quốc dân đại hội ở Tân Trào
và ra lệnh “tổng khởi
nghĩa”. Đại hội đã bầu ra Uỷ Ban Dân Tộc Giải Phóng, do Hồ Chí Minh
làm chủ tịch, Trần Huy Liệu phó chủ tịch.
Ngày 16 tháng 8 năm 1945, Việt Minh làm lễ xuất quân, việc đầu tiên là
đánh lấy Thái Nguyên để làm cứ điểm. Lực lượng gồm một đại đội do Võ
Nguyên Giáp làm tổng chỉ huy. Đám quân này được gọi là “Việt Mỹ liên
quân” vì trong đó có bảy người Mỹ giữ vai trò liên lạc và cố vấn. Hầu hết
những người này là nhân viên tình báo chiến lược OSS (tiền thân của CIA
sau này). Võ Nguyên Giáp loay hoay mấy ngày mà không tìm được cách hạ
thành Thái Nguyên. Trong khi ấy thì Trần Huy Liệu và Trường Chinh được
cử về Hà Nội để tính chuyện khởi nghĩa ở thủ đô, nhưng mới đi tới nửa
đường thì Hà Nội đã tự động khởi nghĩa
.
Cộng sản Việt Nam đã thành công trong việc cướp chính quyền (ngày 16
tháng 8 năm 1945) và sau đó đã lập chế độ Dân Chủ Cộng Hoà (ngày 2
tháng 9 năm 1945), ghi thành tích đầu tiên cho cuộc đấu tranh trường kỳ
của khối Cộng trên vùng đất Đông Nam Á này.
Tình Trạng Ngày Nay