Châu là Đỗ Tuệ Độ mang quân sang tận Lâm Ấp chém giết tàn hại (năm
420).
Sử dụng quân sự mãi không xong, đã có lần người Lâm Ấp dùng ngoại
giao để xin lĩnh lại Giao Châu với Tống triều. Việc không những đã không
đạt được kết quả lại còn gây thêm sự chú ý cho bắc phương, nên chẳng bao
lâu sau quân Tống không dưng tiến đánh sâu vào nội địa Lâm Ấp, tàn sát,
đốt phá khủng khiếp và cướp mất trên 100.000 cân vàng (năm 446). Từ đó
Lâm Ấp không còn dịp nào gây rối được quân đô hộ nữa, những nhà lãnh
đạo Lâm Ấp bèn tính đường tiến dần xuống phương nam. Xứ Lâm Ấp cũng
có thời được gọi là Hoàn Vương (Huan Wang) nhưng từ năm 808 về sau thì
đổi hẳn là Chiêm Thành (Champa).
Phù Nam, Cây Cầu Bắc Xuống Miền Nam
Nằm gần Lâm Ấp, choán hết miền nam lục địa Đông Nam Á là xứ Phù
Nam. Theo tài liệu của Trung Hoa thì vương quốc Phù Nam được thiết lập
từ thế kỷ 1. Sử sách hiện nay còn rất mù mờ về thời kỳ lập quốc của xứ
này. Truyện truyền khẩu kể lại rằng ngày xưa có một người Ấn Độ đặt chân
tới nơi đây cưới một công chúa địa phương là nàng Liễu Diệp (Liu Ueh) và
cùng vợ lập nên vương triều mới. Thực ra chuyện này không có liên quan
gì đến sự hình thành xứ Phù Nam, vì đó chỉ là chuyện vua Kaundinya và nữ
thần Nagi Soma trong thần thoại Ấn Độ đã được dân gian hoá trong khu
vực Phù Nam Chiêm Thành. Tuy nhiên so sánh với sử Lạc Việt thì ta thấy
thời kỳ lập quốc của Phù Nam tương ứng với thời kỳ khởi nghĩa của Hai Bà
Trưng. Cuộc khởi nghĩa này do giai cấp quý tộc Lạc Việt phát động và lãnh
đạo. Khi Hai Bà thất thế, nhiều nhóm quý tộc di tản về nam. Nhưng không
lẽ một giống dân rất thạo nghề đi biển như dân Lạc Việt lại chỉ sử dụng
đường bộ sao? Có thể có nhiều toán rút về nam bằng đường biển lắm chứ.
Và nếu vậy biết đâu họ lại chẳng là những người sáng lập ra một tân quốc
gia ở miền cực nam của bán đảo này? Sự tích lũy vàng bạc châu báu mà
người Trung Hoa thường nói đến trong sử sách không những ở Lâm Ấp mà
còn ở cả Phù Nam đã là một điều rất đáng chú ý khi nghĩ đến giả thuyết
