nhiên đó chỉ là nền độc lập trên lý thuyết, còn thực tế, Pháp chỉ nhả hẳn
miếng mồi Lào sau khi bị thất trận nhục nhã ở Điện Biên để phải ký kết
hiệp định đình chiến Genève 1954. Nhưng ngay cả sau 1954, khổ nạn của
xứ Lào vẫn chưa hết, vì thoát được Pháp thì Lào lại rơi vào vòng tranh chấp
ảnh hưởng của hai khối đế quốc Cộng sản và Tư bản; và cũng như Việt
Nam, Lào đã phải gánh chịu một cuộc chiến tranh tàn khốc dài dặc sau này.
[còn tiếp]
Ghi Chú:
Hai chương 3 và 4 chỉ nhằm giới thiệu lướt qua những diễn biến lịch sử
từ khi khi lập quốc tới ngày nay của từng nước. Riêng về Việt Nam, độc giả
có thể tìm đọc ở bất cứ sách sử nào, hoặc ngay trong các sách giáo khoa
bậc trung học, do đó chúng tôi xin mạn phép được bỏ qua.
Ca-xích (casique) : Những lãnh chúa hay tù trưởng các sắc dân Phi
trước kia. Ngày nay được hiểu một cách đặc biệt như là những thành phần
phú hào có nhiều ruộng nương và uy quyền, nhất là uy quyền về chính trị
trong một vùng.
Hòa Lan đã mở đất Java cho người Tàu tràn vào. Ngay từ thế kỷ 18 đã
có hàng trăm ngàn người Tàu di cư sang.
Hòa đã viện cớ rằng tây Irian là đất của 800.000 người Papua da đen,
hoàn toàn khác giống với dân Indonesia. Về sau, qua nhiều cuộc điều đình
bất thành, Indonesia sử dụng quân đội đoạt lại năm 1962. Liên hiệp quốc đã
can thiệp và “giữ thể diện” cho Tây phương bằng cách đề nghị dân chúng
Papua tự do lựa chọn trong một cuộc đầu phiếu vào năm 1969. Sau cuộc
đầu phiếu Irian đã chính thức được coi là thuộc lãnh thổ Indonesia.
Singapua (Sigapura) có nghĩa là Sư thị. Singa: sư tử; Pura: thành thị.
Người Tàu phiên âm là Tân gia ba.
Sau khi vua Miến là Thibaw đầu hàng, phần lớn quân đội Miến không
chịu buông khí giới và đã phân tán vào rừng núi đánh du kích. Ngoài ra còn
năm hoàng thân Miến, mỗi người chiêu binh tập mã chiếm giữ một vùng
gây thành tình trạng loạn lạc khắp Thượng Miến và về sau lan tràn cả
xuống Hạ Miến.
